Bài thuyết trình SKKN Nâng cao chất lượng hoạt động trong góc sách truyện nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi (Hoàng Thị Ái Phương)

 PHÒ NG GD- ĐT HUYÊṆ TIÊN LÃNG
 TRƯỜNG MẦM NON TIÊN THANH
 Giải pháp 
“Nâng cao chất lượng hoạt động trong góc sách truyện 
 nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi”
 Tác giả: Hoàng Thị Ái Phương
 Chức vụ: Giáo viên
 Đơn vị: Trường mầm non Tiên Thanh
 huyện Tiên Lãng, TP Hải Phòng ĐẶT VẤN ĐỀ/ MỞ ĐẦU
 Lý do chọn đề tài
 Nghiên cứu của nhiều nhà khoa học đều khẳng định rằng tới 90% trí não của trẻ 
được phát triển hình thành trước tuổi lên 5 và khả năng sử dụng ngôn ngữ được hình thành 
từ khi trẻ mới sinh ra chứ không phải đến khi chúng chính thức tới trường học. Nhiều công 
trình nhấn mạnh sự quan trọng của thời kì thơ ấu tới khả năng đọc viết, từ khi trẻ sinh ra tới 
lúc 5 tuổi là quãng thời gian có ảnh hưởng nhiều nhất. Chính vì vậy giáo dục phát triển 
ngôn ngữ được xác định là một lĩnh vực giáo dục quan trọng trong chương trình giáo dục 
mầm non. 
 Lĩnh vực giáo dục ngôn ngữ giúp trẻ hình thành và phát triển nền tảng nhân cách và 
các năng lực cá nhân: năng lực giao tiếp, năng lực tư duy sáng tạo, năng lực thẩm mỹ, năng 
lực cảm thụ văn học và những phẩm chất tốt đẹp, những quan niệm sống và phép ứng xử 
nhân văn; giúp trẻ nhận biết được ngôn ngữ là phương tiện giao tiếp quan trọng và phương 
tiện tư duy của con người, là công cụ để học tốt tất cả các môn học. Tại các trường, lớp mầm non đã tổ chức rất nhiều các hoạt động nhằm phát triển 
ngôn ngữ cho trẻ một cách hiệu quả như: dạy trẻ đọc thơ, đồng dao, ca dao; dạy trẻ kể 
chuyện; xem sách, truyện hoặc đọc cho trẻ nghe những bài thơ, câu chuyện. 
Cho trẻ hoạt động ở góc sách truyện trong giờ hoạt động vui chơi cũng là một hoạt động 
nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ một cách hiệu quả nhất. Chính vì vậy tôi đã mạnh dạn lựa 
chọn đề tài “Nâng cao chất lượng hoạt động trong góc sách, truyện nhằm phát triển 
ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi” Đối tượng nghiên cứu
- Trẻ mẫu giáo lớn( 5- 6 tuổi) lớp 5 tuổi D1( 31 trẻ) trường mầm non Tiên Thanh, huyện 
Tiên Lãng, thành phố Hải Phòng
 Mục tiêu của biện pháp.
- Phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo lớn, giúp trẻ tự tin thể hiện bản thân, rèn khả năng 
giao tiếp với mọi người xung quanh.
- Bồi dưỡng đam mê đọc sách, xem sách, hình thành kỹ năng cơ bản để trẻ có nền tảng học 
tốt khi bước vào bậc tiểu học sau này
 Giảm tải thời gian làm đồ dùng đồ chơi, tiết kiệm nguyên học liệu cho giáo viên và nhà 
trường.
-Tranh thủ sự đồng thuận và ủng hộ từ phụ huynh học sinh trong việc xây dựng góc sách, 
truyện, giúp cô và trẻ có thêm đồ dùng, nguyên học liệu để thực hiện tốt hoạt động.
- Nâng cao chất lượng hoạt động cho trẻ trong góc sách truyện. Bổ sung thêm về tài liệu 
nghiên cứu nâng cao chất lượng hoạt động trong góc sách truyện cho trẻ mầm non NỘI DUNG
 Thực trạng ( thực tế khi chưa thức hiện biện pháp)
 Những tồn tại từ thực tế khi chưa áp dụng biện pháp.
Thực tế, trong quá trình tổ chức hoạt động trong góc sách truyện tại lớp và được tham quan 
dự giờ các lớp trong trường mầm non nơi tôi công tác. Tôi nhận thấy hoạt động của trẻ 
trong góc sách truyện chưa thực sự hiệu quả. Trẻ không thích hoặc chưa thực sự thích hoạt 
động trong góc sách truyện. Một số ít trẻ thích tham gia vào góc chơi nhưng chỉ là do bị lôi 
cuốn, hấp dẫn bởi những con rối, những đồ chơi, quyển sách.. do cô làm. Trẻ chỉ lật mở 
xem sách, gọi tên những con rối và kể một hai câu qua loa về những nhân vật trẻ thích. Trẻ 
hoạt động rất nhanh chán sau đó nằm dài ra nghịch, nô đùa, di chuyển sang góc chơi khác 
thậm chí phá hỏng đồ dùng, đồ chơi - Cách sắp xếp, bố trí không gian góc chơi, đồ dùng đồ chơi chưa hợp lí.
 - Đồ dùng cô chuẩn bị chưa hấp dẫn trẻ, chưa lôgic liên hoàn với nhau
 - Khi hướng dẫn trẻ, cách hướng dẫn, gợi mở của cô chưa thực sự hiệu quả.
 - Cô thật sự chưa chú ý đến rèn kĩ năng cho trẻ mọi lúc mọi nơi.
 - Cô chưa biết cách kết hợp cùng phụ huynh để phụ huynh hiểu, quan tâm đến hoạt 
động vui chơi của trẻ nói chung cũng như hoạt động trong góc sách truyện nói riêng.
 Cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của biện pháp
Cơ sở lý luận
 Cho trẻ hoạt động trong góc sách - truyện là một việc làm quan trọng, có ý 
nghĩa thiết thực đối với quá trình chăm sóc giáo dục trẻ nói chung và nâng cao chất lượng 
cho trẻ làm quen với văn học - chữ viết nói riêng. Việc đọc sách, xem sách, kể chuyện 
cho trẻ nghe hay để trẻ tự kể chuyện, đọc thơ ngoài mục đích nâng cao khả năng nghe 
nói, cung cấp vốn từ, phát triển trí tưởng tượng còn nhằm xây dựng ước mơ, tình cảm của 
trẻ đối với nhân vật. Vẻ đẹp tình người, vẻ đẹp của thiên nhiên, của những hình tượng 
thẩm mỹ mở rộng hiểu biết của trẻ về những mối quan hệ giữa con người và xác định thái 
độ đúng đắn của trẻ đối với thế giới xung quanh. Thực tế, trong quá trình tổ chức hoạt động trong góc sách truyện tại lớp và được 
tham quan dự giờ các lớp trong trường mầm non nơi tôi công tác. Tôi nhận thấy hoạt 
động của trẻ trong góc sách truyện chưa thực sự hiệu quả. Trẻ không thích hoặc chưa 
thực sự thích hoạt động trong góc sách truyện. Một số ít trẻ thích tham gia vào góc chơi 
nhưng chỉ là do bị lôi cuốn, hấp dẫn bởi những con rối, những đồ chơi, quyển sách do 
cô làm. Trẻ chỉ lật mở xem sách, gọi tên những con rối và kể một hai câu qua loa về 
những nhân vật trẻ thích. Trẻ hoạt động rất nhanh chán sau đó nằm dài ra nghịch, nô đùa, 
di chuyển sang góc chơi khác thậm chí phá hỏng đồ dùng, đồ chơi Từ những thực 
trạng trên khiến bản thân tôi luôn băn khoăn suy nghĩ, tìm ra những biện pháp để nâng 
cao chất lượng hoạt động trong góc sách - truyện cho trẻ. Đỉnh cao là đợt hưởng ứng thi đua thực hiện tốt chuyên đề “Xây dựng trường mầm 
non lấy trẻ làm trung tâm” với giải pháp “Nâng cao chất lượng cho trẻ hoạt động trong 
góc sách - truyện và hiệu quả tủ sách nhà trường” do trường Mầm non Tiên Thanh phát 
động, tôi đã quyết tâm hơn trong việc đầu tư tìm tòi những biện pháp sáng tạo, có hiệu quả 
nhất nhằm nâng cao chất lượng hoạt động trong góc sách truyện cho trẻ lớp mình. 
- Cô chưa biết cách kết hợp cùng phụ huynh để phụ huynh hiểu, quan tâm đến hoạt động vui 
chơi của trẻ nói chung cũng như hoạt động trong góc sách truyện nói riêng.
Sau khi tìm ra nguyên nhân tôi đã đi sâu nghiên cứu và tìm ra “Một số biện pháp nâng cao 
chất lượng hoạt động trong góc sách truyện nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 
5 - 6 tuổi” Áp dụng biện pháp
Giải pháp 1: Bố trí vị trí, không gian góc chơi, sắp xếp đồ dùng đồ chơi hợp lý.
 Việc bố trí vị trí, không gian cho góc sách - truyện là việc vô cùng quan trọng vì 
góc sách là một góc tĩnh vì vậy cần bố trí xa các góc động. Góc phải có đủ ánh sáng, 
bàn ghế để trẻ có thể xem tranh, truyện một cách thoải mái. Ví dụ: Khi phân bố vị trí các góc chơi trong lớp tôi chia lớp thành 2 khu vực: khu 
vực hoạt động động và khu vực hoạt động tĩnh. Khu vực động bao gồm các góc chơi: góc 
phân vai (gia đình, bác sĩ, bán hàng ), góc xây dựng, góc nghệ thuật (tạo hình, âm nhạc). 
Khu vực tĩnh gồm các góc sách truyện và góc toán, khu vực góc này đều có không gian rộng 
thoáng, đều được bố trí gần cửa sổ để vừa có ánh sáng tự nhiên vừa có ánh sáng đèn điện đủ 
độ sáng cho trẻ. Hơn nữa tôi còn bố trí ranh giới các góc, giữa các góc có lối đi phù hợp để 
khi trẻ đi lại không ảnh hưởng tới góc khác.
 + Khi sắp xếp các khu vực, đồ dùng trong góc sách truyện tôi cũng bố trí vị trí đồ dùng sao 
cho có sự liên hoàn, đan xen bổ trợ nhau phù hợp cho từng hoạt động để trẻ có thể lấy đồ 
dùng mình cần một cách dễ dàng thoải mái và thuận tiện nhất, tránh việc trẻ đi lại lộn xộn để 
lấy đồ trong góc chơi.
 Ví dụ: Tôi phân góc sách truyện theo từng khu nhỏ:
+ Khu vực để trẻ đóng kịch rộng hơn một chút là nơi treo các loại mũ rối, trang phục 
đóng kịch 
+ Khu vực để trẻ xem sách, đọc sách là khu vực có giá để sách, bàn, ghế, đệm ngồi để 
gần nhau. Trẻ ngồi tại bàn nhưng có thể quay sang lấy, đổi, cất sách từ tủ, giá sách bên 
cạnh.
+ Khu vực kể chuyện theo tranh, kể chuyện sáng tạo được sắp xếp các đồ dùng gần nhau 
như sa bàn, các loại rối tay, rối dẹt, rối ngón tay, các loại sân khấu 
=> Với cách bố trí không gian như vậy trẻ hoạt động thật sự thoải mái, nhìn vào góc chơi 
không bị rối mắt, trẻ lấy đồ dùng đồ chơi một cách dễ dàng, thuận tiện Giải pháp 2: Chuẩn bị đồ dùng đồ chơi đẹp, đa năng hấp dẫn, thu hút trẻ. Chú ý sự 
logic, liên hoàn giữa các đồ dùng đồ chơi.
 Trẻ mầm non hoạt động thực sự hiệu quả, có chất lượng khi kết hợp cùng đồ dùng 
trực quan. Đồ dùng trực quan đẹp, hấp dẫn sẽ thu hút trẻ, đặc biệt trẻ rất ưa cái đẹp, ưa sự 
mới lạ. Để kích thích trẻ tôi đặt yếu tố thẩm mĩ, độ an toàn lên hàng đầu sau đó là sự đa 
năng của các đồ dùng đồ chơi để trẻ được khám phá trải nghiệm:
Đối với các loại album, sách truyện: Ngoài các quyển sách, quyển truyện tranh màu 
được nhà trường phát tôi đầu tư làm thêm một số quyển album, sách sáng tạo có nội dung 
về chủ đề. Để thu hút, hấp dẫn trẻ tôi làm mới lạ từ hình thức bên ngoài đến nội dung bên 
trong. Cụ thể những quyển album, sách sáng tạo tôi không làm theo hình dáng vuông hoặc 
chữ nhật của tờ giấy A4 mà tôi làm theo hình dáng của các con vật,các loại quả hay các loại 
đồ dùng đồ chơi để thu hút trẻ. Phần nội dung bên trong các quyển sách tôi cũng làm theo nhiều hình thức để tạo sự 
tò mò cho trẻ.Ví dụ: 
 - Có quyển sách tôi làm với hình dáng chiếc balô bên ngoài, khi mở ba lô ra sẽ là một 
quyển sách gấp từ các trang giấy 
 - Hoặc là một quyển sách khác có hình dáng là các con vật (tùy thuộc vào chủ đề đang thực 
hiện để tôi làm hình bìa sách. Chủ đề thế giới động vật tôi chọn hình ảnh các con vật, chủ đề 
thực vật tôi chọn các loại quả, hoa ; chủ đề giao thông tôi chọn hình ảnh các phương tiện 
giao thông )
- Điều đặc biệt đối với các quyển album, sách sáng tạo tôi làm là các trang sách tôi đều gắn 
bóng kính trong hoặc gai dính để nội dung sách có thể dễ thay đổi được. Việc này đem đến 
rất nhiều thuận lợi cho cả cô và trẻ đó là: Về phía cô, cô sẽ tiết kiệm được nguyên vật liệu, 
thời gian làm đồ dùng khi muốn sử dụng nhiều quyển sách tranh có nội dung khác nhau để 
cho trẻ hoạt động. Khi cô muốn thay nội dung sách, chỉ cần tháo hình ảnh ra và thay nội 
dung mới vào.Về phía trẻ: sự mới lạ bên trong quyển sách sẽ thu hút trẻ khám phá... Ngoài ra tôi còn làm các quyển sách đa năng có thể sử dụng cho tất cả các chủ đề. 
Quyển sách này được làm từ vải dạ có độ bền cao, màu sắc rõ nét; mỗi trang sách là một 
phong cảnh: Đối với các loại rối: Tôi sử dụng các nguyên học liệu có sẵn, dễ tìm như: quả bóng, lõi giấy 
vệ sinh, hộp sữa, các khối hộp để làm thành những con rối xinh xắn. Để tăng độ hấp dẫn 
cho trẻ tôi làm cho các con rối có thể cử động được một phần hoặc toàn thể các bộ phận cơ 
thể. Và để giảm tải thời gian làm đồ dùng khi thay đổi các chủ đề tôi đầu tư làm các bộ rối 
làm bằng chất liệu có độ bền cao như vải dạ, vải: bộ rối ngón tay, rối tay với các nhân vật 
người, các con vật, các loại hoa, quả, các loại phương tiện giao thông Tôi nhận thấy khi sử 
dụng bộ rối này trẻ rất hứng thú vì khi hoạt động trẻ có đủ tất cả các nhân vật, phương tiện 
phù này trẻ rất hứng thú vì khi hoạt động trẻ có đủ tất cả các nhân vật, phương tiện phù Đối với các loại mũ, trang phục đóng kịch:
 Cùng một câu chuyện khi làm mũ các nhân vật cho trẻ đóng kịch tôi làm bằng 
nhiều cách khác nhau, mỗi nhân vật là một kiểu mũ. Tôi nhận thấy trẻ rất hứng thú với các 
loại mũ này. Trẻ chọn mũ nhân vật, cùng nhau đóng kịch lần một, sau đó trẻ lại tự động 
đổi mũ cho nhau để hoán đổi vai theo ý thích của trẻ
Sa bàn sáng tạo:
 Ngoài việc tập trung làm các quyển sách, các loại rối tôi còn đầu tư làm một số 
loại sa bàn sáng tạo kể kích thích, thu hút trẻ tham gia hoạt động như:
 - Sa bàn xoay: 
 - Hay sa bàn nhỏ hình khối vuông: Khi lắp vào sẽ là một cái súc sắc, khi mở ra là sa bàn 
kể chuyện.
 - Hoặc đơn thuần là kiểu sa bàn truyền thống - Điều đặc biệt là các sa bàn phông - cảnh nền đều có thể rút ra thay đổi bằng cảnh nền khác 
cho phù hợp nội dung câu chuyện, chủ đề thực hiện. Giải pháp 3: Nghệ thuật của giáo viên khi hướng dẫn, tổ chức hoạt động và củng cố, 
rèn kĩ năng cho trẻ trong góc sách truyện.
 Khi hoạt động trong góc sách truyện trẻ chính là linh hồn của góc chơi, còn cô là 
người thổi linh hồn, truyền nhiệt huyết cho trẻ. Vậy làm sao để cô có thể thổi linh hồn, 
nhiệt huyết cho từng trẻ một cách tốt nhất trong khi trình độ phát triển nhận thức, ngôn ngữ 
của trẻ không đồng đều nhau. Tất cả là do nghệ thuật của giáo viên khi hướng dẫn trẻ tham 
gia hoạt động. Theo sát trẻ từ đầu năm học, nhận ra sự thay đổi của trẻ từng ngày, tôi áp 
dụng cách hướng dẫn theo các giai đoạn cho trẻ hoạt động trong sóc sách nói chung và các 
góc khác trong hoạt động vui chơi như sau:
* Giai đoạn đầu - Làm quen: Giai đoạn đầu có thể là đầu năm học hay là đầu chủ đề. Giai 
đoạn này rất quan trọng, nó quyết định nề nếp, kĩ năng tham gia hoạt động của trẻ cả một 
năm học hay cả chủ đề tiếp theo. Nếu cô hướng dẫn, rèn trẻ một cách cẩn thận, kĩ càng, chi 
tiết sẽ hình thành được cái gốc, thói quen nề nếp, kĩ năng tham gia hoạt động tốt nhất về sau 
cho trẻ. Đầu năm hay đầu chủ đề, tất cả đều mới lạ đối với trẻ, trẻ rất thích, rất hứng thú với 
đồ dùng, đồ chơi cô chuẩn bị nhưng trẻ chưa biết phải làm gì với đồ dùng đồ chơi đó cho 
đúng.