Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 3 - 4 tuổi thông qua hoạt động dạy trẻ kể chuyện sáng tạo
Như chúng ta đã biết, ở trường mầm non thông qua các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ để giúp trẻ phát triển toàn diện. Mỗi hoạt động chăm sóc giáo dục trong chương trình giáo dục mầm non, được được tổ chức theo một hệ thống thống nhất. Cung cấp kiến thức, kỹ năng có tính đồng tâm trong suốt các độ tuổi từ đầu nhà trẻ cho đến cuối độ tuổi mẫu giáo.
Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học (LQVTPVH) là một trong những hoạt động ở trường mầm non được trẻ yêu thích. Hoạt động làm quen với tác phẩm văn học là loại hình nghệ thuật; đặc biệt nó rất gần gũi với trẻ thơ, từ buổi đầu thơ ấu, trẻ đã sống chan hoà trong không khí lời ru “ ầu ơ “ đầy yêu thương tận tình của bà, của mẹ. Đó chính là trẻ đã được đến với văn học và đó cũng là cánh cửa mở ra chân trời nhận thức cho trẻ. Đặc biệt văn học có tác động mạnh mẽ đến sự phát triển ngôn ngữ, phát triển tai nghe và cảm xúc cho trẻ, là phương tiện dẫn dắt trẻ đến với thế giới xung quanh.
Qua những bài ca dao, câu chuyện là tấm gương mẫu mực về lời ăn tiếng nói cho trẻ học tập, là phương tiện hữu hiệu trong việc giáo dục trẻ lòng yêu thiên nhiên, yêu quê hương đất nước, tình yêu mến bạn bè với những người thân thiết, biết được việc làm tốt, biết yêu cái đẹp, cái thiện, ghét cái ác, phê phán những việc làm xấu, kính yêu Bác Hồ, thật thà, ngoan ngoãn. Điều đó chính là văn học là phương tiện hình thành các phẩm chất đạo đức trong sáng cho trẻ thơ.
THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN Tên sáng kiến: “ Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 3-4 tuổi thông qua hoạt động dạy trẻ kể chuyện sáng tạo” Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Tác giả: Họ và tên: Nam( nữ) Ngày tháng/ năm sinh: Trình độ chuyên môn: Chức vụ, đơn vị công tác: Điện thoại: Đồng tác giả( nếu có) Họ và tên: Ngày tháng/ năm sinh: Trình độ chuyên môn: Chức vụ, đơn vị công tác: Điện thoại: Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Tên đơn vị, địa chỉ, điện thoại Đơn vị áp dụng sáng kiến lần đầu( nếu có): Tên đơn vị, địa chỉ, điện thoại Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: Thời gian áp dụng sáng kiến lần đầu: nêu mốc thời gian mà SK được áp dụng lần đầu tiên trong thực tế, hoặc áp dụng thử. TÁC GIẢ XÁC NHẬN CỦA ĐƠN VỊ ÁP DỤNG ( ký, ghi rõ họ tên) SÁNG KIẾN XÁC NHẬN CỦA PHÒNG GD&ĐT THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN 1.Tên sáng kiến: “ Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 3-4 tuổi thông qua hoạt động dạy trẻ kể chuyện sáng tạo” 2.Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Lớp 3 tuổi D 3.Tác giả: Họ và tên: Đỗ Thị Ngoãn Nam( nữ) Ngày tháng/ năm sinh: 30 / 01 / 1988 Trình độ chuyên môn: Trung cấp chuyên nghiệp_ Sư phạm mầm non Chức vụ, đơn vị công tác: Giáo viên Trường Mầm non Thanh An Điện thoại: 0946.263.812 4.Đồng tác giả( nếu có) Họ và tên: Ngày tháng/ năm sinh: Trình độ chuyên môn: Chức vụ, đơn vị công tác: Điện thoại: 5.Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Trường mầm non Thanh An huyện Thanh Hà tỉnh Hải Dương 6.Đơn vị áp dụng sáng kiến lần đầu( nếu có): Trường mầm non Thanh An huyện Thanh Hà tỉnh Hải Dương 7.Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: 8.Thời gian áp dụng sáng kiến lần đầu: TÁC GIẢ XÁC NHẬN CỦA ĐƠN VỊ ÁP DỤNG ( ký, ghi rõ họ tên) SÁNG KIẾN XÁC NHẬN CỦA PHÒNG GD&ĐT PHẦN 1. TÓM TẮT NỘI DUNG SÁNG KIẾN Như chúng ta đã biết, ở trường mầm non thông qua các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ để giúp trẻ phát triển toàn diện. Mỗi hoạt động chăm sóc giáo dục trong chương trình giáo dục mầm non, được được tổ chức theo một hệ thống thống nhất. Cung cấp kiến thức, kỹ năng có tính đồng tâm trong suốt các độ tuổi từ đầu nhà trẻ cho đến cuối độ tuổi mẫu giáo. Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học (LQVTPVH) là một trong những hoạt động ở trường mầm non được trẻ yêu thích. Hoạt động làm quen với tác phẩm văn học là loại hình nghệ thuật; đặc biệt nó rất gần gũi với trẻ thơ, từ buổi đầu thơ ấu, trẻ đã sống chan hoà trong không khí lời ru “ ầu ơ “ đầy yêu thương tận tình của bà, của mẹ. Đó chính là trẻ đã được đến với văn học và đó cũng là cánh cửa mở ra chân trời nhận thức cho trẻ. Đặc biệt văn học có tác động mạnh mẽ đến sự phát triển ngôn ngữ, phát triển tai nghe và cảm xúc cho trẻ, là phương tiện dẫn dắt trẻ đến với thế giới xung quanh. Qua những bài ca dao, câu chuyện là tấm gương mẫu mực về lời ăn tiếng nói cho trẻ học tập, là phương tiện hữu hiệu trong việc giáo dục trẻ lòng yêu thiên nhiên, yêu quê hương đất nước, tình yêu mến bạn bè với những người thân thiết, biết được việc làm tốt, biết yêu cái đẹp, cái thiện, ghét cái ác, phê phán những việc làm xấu, kính yêu Bác Hồ, thật thà, ngoan ngoãn. Điều đó chính là văn học là phương tiện hình thành các phẩm chất đạo đức trong sáng cho trẻ thơ. Với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ 3 tuổi, vốn từ và ngôn ngữ của trẻ đang phát triển mạnh mẽ. Vì vậy cần thiết phải quan tâm phát triển để hướng đến kết quả mong đợi tối ưu nhất về phát triển ngôn ngữ cho trẻ trong độ tuổi. Phát triển ngôn ngữ cho trẻ qua các hoạt động dạy trẻ kể chuyện sáng tạo là một việc làm thiết thực nhất trong chương trình đổi mới hiện nay, đòi hỏi cô giáo phải có sự sáng tạo, linh hoạt khi dạy trẻ, phải có sự kiên trì rèn luyện giữa cô và trẻ thì sẽ đem lại kết quả cao. Thông qua việc trẻ kể chuyện sáng tạo giúp trẻ phát triển năng lực tư duy, óc tưởng tượng sáng tạo, biết yêu quý cái đẹp, hướng tới cái đẹp. Khi trẻ kể chuyện, ngôn ngữ của trẻ phát triển, trẻ phát âm rõ ràng, mạch lạc, vốn từ phong phú. Trẻ biết trình bày ý kiến, suy nghĩ, kể về một sự vật hay sự kiện nào đóbằng chính ngôn ngữ của trẻ. Tôi là một giáo vien mầm non rất tâm huyết với nghề. Tôi nhận thấy trẻ em bây giờ rất thông minh và lanh lợi. Tôi luôn mong muốn truyền đạt thật nhiều kiến thức cho trẻ, giúp trẻ phát triển hết những khả năng vốn có. Chính vì điều đó tôi đã luôn trăn trở, tìm tòi và sáng tạo, để tìm ra những cách thức hay, những phương pháp tốt nhất cho bài giảng của mình. Kể chuyện sáng tạo là hoạt động có tác dụng phát triển ngôn ngữ tốt nhất cho trẻ, nó còn giúp trẻ phát triển trí tuệ, trẻ có khả năng trải nghiệm những cảm xúc trong quá trình kể qua các nhân vật. Đồng thời trong tác phẩm văn học cũng dẫn dắt trẻ đến với những hiện tượng sống động của đời sống, giúp trẻ hình thành sự liên tưởng, niềm vui, hào hứng phấn khởi. Vì tất cả những lý do này, tôi luôn mong muốn mình phải làm thế nào để giúp trẻ học tốt môn kể chuyện, tôi đã không ngừng suy nghĩ và sáng tạo để tìm ra những cách thức giảng dạy và tạo ra môi trường học tập tốt nhất cho trẻ. PHẦN 2: MÔ TẢ SÁNG KIẾN Tên đề tài: Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 3 - 4 tuổi thông qua hoạt động dạy trẻ kể chuyện sáng tạo. 1. Hoàn cảnh nảy sinh sáng kiến Phát triển ngôn ngữ cho trẻ là một trong những mục tiêu quan trọng nhất của giáo dục mầm non. Ngôn ngữ là công cụ để trẻ giao tiếp, học tập và vui chơi. Ngôn ngữ giữ vai trò quyết định sự phát triển của tâm lý trẻ em. Bên cạnh đó ngôn ngữ còn là phương tiện để giáo dục trẻ một cách toàn diện bao gồm sự phát triển về đạo đức, tư duy nhận thức và các chuẩn mực hành vi văn hoá. Đối với trẻ mầm non nói chung và trẻ 3 - 4 tuổi nói riêng, trẻ rất nhạy cảm với nghệ thuật ngôn từ. Âm điệu, hình tượng của các bài hát ru, đồng dao, ca dao, dân ca sớm đi vào tâm hồn tuổi thơ. Những câu chuyện cổ tích, thần thoại đặc biệt hấp dẫn trẻ. Chính vì vậy cho trẻ tiếp xúc với văn học và đặc biệt là hoạt động dạy trẻ kể chuyện sáng tạo là con đường phát triển ngôn ngữ cho trẻ tốt nhất, hiệu quả nhất. Thông qua việc trẻ kể chuyện sáng tạo giúp trẻ phát triển năng lực tư duy, óc tưởng tượng sáng tạo, biết yêu quý cái đẹp, hướng tới cái đẹp. Khi trẻ kể chuyện, ngôn ngữ của trẻ phát triển, trẻ phát âm rõ ràng mạch lạc, vốn từ phong phú. Trẻ biết trình bày ý kiến, suy nghĩ, kể về một sự vật hay sự kiện nào đóbằng chính ngôn ngữ của trẻ. Việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ là một trong những mục tiêu phát triển toàn diện cho trẻ mầm non. Do vậy là giáo viên dạy trẻ 3-4 tuổi tôi đã nhận thức rõ được tầm quan trọng của việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Đặc biệt là thông qua hoạt động kể chuyện sáng tạo. Điều đó thôi thúc tôi nghiên cứu đề tài: “ Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 3 – 4 tuổi thông qua hoạt động dạy trẻ kể chuyện sáng tạo”. Đề tài được áp dụng tại lớp học do tôi chủ nhiệm, được tiến hành trong năm học 2016 – 2017. Nhằm phát triển ngôn ngữ, tiếp thu kiến thức cho trẻ. Để từ đó đưa ra các biện pháp cụ thể để phát triển ngôn ngữ cho trẻ. 2. Cơ sở lí luận. Sự phát triển ngôn ngữ của trẻ là một quá trình từ thấp đến cao với các giai đoạn mang những đặc trưng khác nhau tuỳ thuộc vào độ tuổi của trẻ. Trẻ 3 - 4 tuổi sự phát triển ngôn ngữ mạch lạc chịu ảnh hưởng lớn của việc tích cực hoá vốn từ, ngôn ngữ của trẻ đã trở nên được mở rộng hơn, có trật tự hơn, mặc dù cấu trúc còn chưa hoàn thiện. Khả năng nói trình bày ý nghĩa, hiểu ngôn ngữ hoàn cảnh của trẻ cũng đã bắt đầu phát triển. Bằng các hình tượng văn học mở ra cho trẻ cuộc sống với xã hội và thiên nhiên, các mối quan hệ qua lại của con người. Những hình tượng đó giúp trẻ nhận thức được tính rõ ràng, chính xác của từ ngữ trong tác phẩm văn học. Với nhiệm vụ khơi dậy ở trẻ tình yêu đối với từ ngữ nghệ thuật thông qua cách đọc kể diễn cảm, cao hơn nữa là biết dùng ngôn ngữ của mình để kể chuyện sáng tạo. Đây là một nhiệm vụ rất phức tạp, yêu cầu khi kể chuyện sáng tạo trẻ phải tự nghĩ ra một nội dung câu chuyện, tạo ra cấu trúc logic được thể hiện trong hình nói tương ứng (lời nói kết hợp với sử dụng đồ dung trực quan). Yêu cầu này đòi hỏi trẻ phải có vốn từ phong phú, các kỹ năng tổng hợp, kỹ năng truyền đạt ý nghĩ của mình một cách chính xác, tập trung chú ý và nói biểu cảm. Những kỹ năng này trẻ lĩnh hội được trong quá trình nhận thức có hệ thống bằng con đường luyện tập thường xuyên hàng ngày. Từ những cơ sở lý luận trên tôi đã đi sâu nghiên cứu đề tài: “Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 3 - 4 tuổi thông qua hoạt động dạy trẻ kể chuyện sáng tạo” nhằm đáp ứng nhu cầu nhận thức của trẻ mầm non hiện nay. 3. Thực trạng vấn đề. 3.1 Khảo sát thực tế Trong quá trình giảng dạy tôi thấy khả năng trẻ biết kể chuyện sáng tạo còn rất thấp. Vì vậy, tôi thường xuyên trú trọng tổ chức hoạt động cho trẻ kể chuyện sáng tạo theo các chủ đề. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện tôi đã gặp một số thuận lơi và khó khăn sau: Thuận lợi: - Bản thân là giáo viên có trình độ chuẩn về chuyên môn, nhiệt tình yêu nghề mến trẻ. - Được sự quan tâm tạo điều kiện của phòng Giáo dục và Đào tạo huyện, Ban Giám Hiệu nhà trường, đầu tư về cơ sở vật chất tương đối đầy đủ và lớp tôi trẻ chăm ngoan có nề nếp. - Ban Giám Hiệu thường xuyên tổ chức bồi dưỡng chuyên môn , hội thi đồ dung đồ chơi cho chị em đồng nghiệp học tập và rút kinh nghiệm. - Đa số phụ huynh quan tâm đến việc đưa trẻ đi học vì vậy tỷ lệ chuyên cần cao. Khó khăn: - Một số trẻ còn nhút nhát đặc biệt có một học sinh bị dị tật bẩm sinh nên khả năng phát triển ngôn ngữ còn gặp nhiều khó khăn bên cạnh đó một số trẻ chưa hứng thú tích cực tham gia hoạt động văn học như cháu Phú, cháu Kiệt Với những khó khăn trên tôi dần dần khắc phục học hỏi nghiên cứu tìm ra các biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 3 – 4 tuổi qua hoạt động dạy trẻ kể chuyện sáng tạo. 3.2. Kết quả điều tra - Số liệu điều tra trước khi thực hiện - Lớp tôi với tổng số18 trẻ được thể hiện qua số liệu khảo sát sau: Năm học 2016 - 2017 Nội dung khảo sát Tổng số trẻ Tốt Khá TB Yếu Sl TL% Sl TL% Sl TL% Sl TL% Tháng 10/2015 Phát âm rõ ràng, mạch lạc 18 7 39 4 22 5 28 2 11 Phát âm câu phức 18 5 28 6 33 5 28 2 11 Hứng thú tham gia kể chuyện sáng tạo 18 10 55 5 28 3 17 0 0 Biết thể hiện ngôn ngữ hoàn cảnh(kể chuyện sáng tạo). 18 3 17 2 11 9 50 4 22 Qua khảo sát quá trình: Hoạt động kể chuyện sáng tạo của trẻ đầu năm tôi thấy: - Trẻ chưa hứng thú tích cực tham gia vào hoạt động kể chuyện sáng tạo. Một số trẻ khả năng kể chuyện sáng tạo chưa tốt, phát âm chưa rõ ràng mạch lạc, phát âm câu phức chưa tốt. Khi dạy trẻ kể chuyện sáng tạo cô chưa chú trọng đến rèn ngôn ngữ cho trẻ. - Cô chưa sưu tầm được nhiều tranh truyện đẹp hấp dẫn có nội dung phù hợp với độ tuổi. - Cô chưa đầu tư về các thủ thuật gây hứng thú nên trẻ chưa hứng thú đối với các tác phẩm văn học. Để khắc phục thực trạng và những hạn chế trên tôi đã áp dụng một số biện pháp giúp trẻ tích cực tham gia vào hoạt động văn học như sau: 4. Các biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 3-4 tuổi thông qua hoạt động dạy trẻ kể chuyện sáng tạo. Con người sinh ra không phải ai cũng có sẵn trong mình những năng khiếu thẩm mỹ, cũng không ai có những tài năng bên mình mà đòi hỏi phải thông qua giáo dục và hoạt động thì từ đó những khả năng và tài năng mới được bộc lộ và phát triển. Nhất là đối với trẻ nhỏ, việc học của trẻ không đơn thuần là đưa trẻ vào một khuôn phép chặt chẽ bởi đối với trẻ mầm non thì việc học đơn giản là " học mà chơi, chơi mà học”. Vì thế, đứng trước những thuận lợi và không ít những khó khăn trên tôi đã cố gắng tìm tòi để lựa chọn những biện pháp hình thức thích hợp để” Phát triển ngôn ngữ cho trẻ 3 – 4 tuổi thông qua hoạt động dạy trẻ kể chuyện sáng tạo” 4.1 Các biện pháp thực hiện a. Tạo môi trường hoạt động cho trẻ kể chuyện sáng tạo. Tạo môi trường cho trẻ hoạt động là rất cần thiết trong chương trình đổi mới. Hiện nay, nếu cô tạo được môi trường cho trẻ hoạt động tốt thì sẽ kích thích sự chú ý đối với trẻ để từ đó trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động và kết quả đạt được rất cao. Vì thế ngay từ đầu năm học tôi đã đi sâu vào tạo môi trường bằng cách đưa hình ảnh nhân vật của các câu chuyện nổi bật vào góc văn học và một số góc trong và ngoài lớp học . Vẽ và sưu tầm một số bộ truyện tranh ngoài chương trình để đưa vào giảng dạy, vận động phụ huynh đóng góp truyện tranh đưa vào góc văn học cho trẻ hoạt động thường ngày. Những câu chuyện được thể hiện trên các mảng tường trong không gian rộng đã giúp trẻ dễ tri giác, trẻ được thảo luận, bàn bạc về câu chuyện đó. Từ đó trẻ biết vận dụng những kiến thức đó vào kể chuyện sáng tạo một cách dễ dàng. Ngoài việc tạo những bức tranh trên mảng tường, những tập truyện tranh chữ to tôi còn đi sâu làm một số đồ dung trực quan cho trẻ hoạt động như: một số con rối dẹt có bánh xe, có cử động tay chân và tận dụng những truyện tranh cũ, những sản phẩm vẽ của trẻ, cắt dán bồi bìa cứng cho trẻ ghép tranh kể chuyện sáng tạo Ví dụ: Ở chủ đề “ Động vật” tôi cho trẻ tự chọn các con vật mà trẻ thích đó để kể chuyện sáng tạo theo ý tưởng của mình. Điều đặc biệt hơn nữa tôi đầu tư suy nghĩ và làm ra các loại rối tay cho trẻ hoạt động. Thực tế tôi nhận thấy đồ dùng làm bằng rối tay hầu như ở các lớp không có cho trẻ hoạt động, qua nghiên cứu tìm tòi tôi đã vận dụng làm từ các quả bóng, đĩa nhựa đồ chơiđể làm mặt con rối sau đó dùng vải hoặc len móc làm váy, thân tay để khi trẻ sử dụng không bị thô và cứng. Các khuôn mặt có thể thay đổi tuỳ theo nội dung, nhân vật của câu chuyện trẻ kể. Qua cách nghĩ và làm như vậy tôi đã tạo ra một góc văn học với đầy đủ chủng loại về đồ dung trực quan đa dạng phong phú, đã giúp trẻ hứng thú tham gia vào hoạt động và nhiều ý tưởng hay khi trẻ kể chuyện sáng tạo. Ví dụ: trong giờ hoạt động ngoài trời khi cho trẻ quan sát cây rau thì là tôi sẽ sử dụng một số câu hỏi gợi mở để giúp trẻ hình dung lại câu chuyện " Rau thì là" để từ đó trẻ có thể kể lại câu chuyện theo sự tưởng tượng của trẻ và được biểu hiện bằng ngôn ngữ diễn đạt của trẻ đóhình thức này đã giúp trẻ em có nhiều ý tưởng sáng tạo hay và có ý thức thi đua để đạt kết quả tốt. Tạo môi trường cho trẻ kể chuyện sáng tạo là một việc làm vô cùng quan trọng bởi nó là chỗ dựa, là cơ sở vững chắc cho trẻ kể chuyện sáng tạo. Đòi hỏi cô giáo phải biết tạo cảm xúc cho trẻ bằng các con vật ngộ nghĩnh, đáng yêu, đồng thời cũng phải biết hướng lái, gợi mở cho trẻ có cảm xúc tích cực khi tham gia hoạt động kể chuyện sáng tạo. Qua nội dung các bức tranh, các nhân vật, các con rối trẻ được xem và nói lên nhận xét của mình về các đồ dung đó. Như vậy ngôn ngữ cuả trẻ được phát triển một cách phong phú và đa dạng. b. Dạy trẻ cách sử dụng nhân vật phù hợp với ngôn ngữ lời kể sáng tạo. Bên cạnh một môi trường hoạt động với đầy đủ các loại đồ dung trực quan đa dạng phong phú, thu hút sự hứng thú tham gia kể chuyện sáng tạo của trẻ thì chúng ta còn phải dạy trẻ cách sử dụng nhân vật phù hợp với ngôn ngữ lời kể sáng tạo. Khi dạy trẻ sáng tạo tôi đã chuẩn bị cho trẻ những tập truyện tranh sưu tầm bằng cách đọc kể cho trẻ nghe ở các giờ đón, giờ trả trẻ và giở chơi hàng ngày. Đây là hình thức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học, là cơ sở cho trẻ có kiến thức vững vàng khi thực hiện kể chuyện sáng tạo. Qua cách làm quen như vậy trẻ biết đánh giá, nhận xét về đặc điểm tính cách của các nhân vật thong qua ngôn ngữ nói của mình. Ví dụ: Vịt con đáng yêu, sói già gian ác, bà tiên, ông bụt thì tốt bụng còn phù thuỷ thì độc ác... Bên cạnh đó tôi còn định hướng cho trẻ quan sát các tranh truyện, cho trẻ xem qua đĩa hình các câu chuyện. Đồng thời kết hợp tri giác với đàm thoại giữa cô và trẻ, giúp trẻ nhận xét đánh giá nội dung truyện một cách chính xác và nói lên ý tưởng của mình qua sự nhận thức. Tôi dạy trẻ kể chuyện theo từng nhóm, theo thời gian thực hiện một tuần hoặc hai tuần, kết hợp lồng ghép các môn học khác, các trò chơi để củng cố và khắc sâu kiến thức, mở rộng vốn hiểu biết về thế giới xung quanhcho trẻ. Sau đây là một số cách dạy trẻ sử dụng đồ dùng trực quan. - Dạy trẻ sử dụng rối tay: dạy trẻ sử dụng từng con một, kết hợp với lời nói, ngôn ngữ biểu cảm cùng với cách diễn rối qua cử động các con rối đi lại. - Dạy trẻ ghép tranh kể chuyện: chọn những tranh mà trẻ thích ghép thành một dải câu chuyện sau đó kể từng tranh kết hợp với lời nói chỉ dẫn thông qua các nhân vật trong tranh. - Dạy trẻ ghép các nhân vật kể chuyện: chọn những nhân vật mà trẻ thích, sau đó ghép các nhân vật với nhau tạo thành một câu chuyện theo ý tưởng của trẻ. - Dạy trẻ kể chuyện bằng sa bàn: chọn những nhân vật mà trẻ thích kết hợp di chuyển các nhân vật đó trên sa bàn. Nói đến đâu đưa nhân vật ra đến đó, lời kể đi theo nhân vật sử dụng. Qua cách dạy trẻ tôi đã tiến hành tổ chức một giờ hoạt động có chủ đích kể chuyện sáng tạo, chủ điểm thế giới động vật như sau: Ví dụ: Khi cho trẻ kể chuyện sáng tạo câu chuyện " Đôi bạn tốt" trước tiên tôi phải gây được sự chú ý và tập trung cho trẻ vào câu chuyện mà tôi muốn cho trẻ kể sáng tạo bằng cách tổ chức cho trẻ tham quan vườn cổ tích. Hỏi trẻ trong vườn cổ tích có những con vật gì?(gà con, vịt con, gà mẹ, vịt mẹ, con cáo) Khi đã gây được sự chú ý và hứng thú ở trẻ thị tôi sẽ hướng trẻ vào việc nghe cô kể mẫu chuyện sáng tạo: Cô kể chuyện lần 1 kết hợp cử chỉ điệu bộ lần 2 cô sử dụng rối. Đàm thoại với trẻ về câu chuyện của cô (tên nhân vật, đặc điểm nhân vật, đặt tên cho câu chuyện). Trẻ đi chọn đồ dùng trực quan mà trẻ yêu thích. Cô gợi mở ý tưởng cho trẻ bằng cách mượn một con vật mà trẻ đã chọn và kể ngắn gọn vài câu để trẻ biết cách kể chuyện sáng tạo. Trẻ kể chuyện sáng tạo theo nhóm, cá nhân. Cô cho trẻ đánh giá và nhận xét câu chuyện của bạn kể. Theo dõi cách sử dụng đồ dung trực quan của trẻ để cô góp ý nhận xét. Qua cách làm này, bước đầu tôi đã thành công trong việc thực hiện dạy trẻ kể chuyện sáng tạo, giúp trẻ biết cách sử dụng đồ dung trực quan kết hợp với ngôn ngữ nói rõ ràng mạch lạc, có kỹ năng tổng hợp về “ mắt nhìn, miệng nói, tai nghe, tay sử dụng”. Ví dụ: Câu chuyện “ Chú Thỏ tinh khôn” với đồ dùng là một con thỏ được cháu Hà Anh thể hiện như sau: Chủ nhật tớ được về quê thăm bà. Ở quê bà tơ nuôi rất nhiều lợn, các con lợn rất to và ăn rất nhiều rau với cám. Thấy tớ thích con lợn đó, bà tớ liền mua cho tơ một con lợn, nhưng đó là con lợn nhựa. Con lợn nhựa của tớ nó chẳng ăn được gì mà nó chỉ giúp tớ cất tiền. Đến tết ai mừng tuổi là tớ cho vào con lợn nhựa này để gửi mẹ mua quần áo. Tớ rất yêu quý co lợ nhựa này của tớ. Trong quá trình nghiên cứu và tiến hành kể chuyện sáng tạo đến nay ở lớp tôi đa số trẻ đã kể chuyện sáng tạo theo ý tưởng của mình mà không cần sự gợi ý của cô. Thông qua các câu truyện sáng tạo của trẻ, trẻ sử dụng các ngữ điệu,ngắt nghỉ để truyền đạt thái độ, tình cảm của mình đối với tác phẩm. Trẻ bắt chước giọng kể diễn cảm của cô,trẻ có thể hiểu được một từ dung với đồ vật này lại có thể vào các đồ vật khác nữa. Từ đó ngôn ngữ của trẻ phát triển mạnh mẽ, vốn từ được làm giàu thêm và qua đó trẻ cảm nhận được sự phong phú của ngôn ngữ mẹ đẻ. c. Lồng ghép các môn học khác khi dạy trẻ kể chuyện sáng tạo. Với lới kể diễn cảm, hấp dẫn đã làm rung động người nghe, nhưng biết tích hợp các môn học khác thì còn hay hơn vì nó làm thay đổi không khí, làm thay đổi trạng thái khi kể chuyện. Bằng những lời ca, lời đối thoại,những câu đố, những bài đồng dao, ca dao hay một số trò chơi xen lẫn. Ví dụ: Bài thơ “Ong và bướm”, “Rong và cá”.hoặc cho trẻ đọc thuộc các câu đố về con chó, mèo, lợn, cá, gàhay một số bài đồng dao, ca dao “Vè chim”, “Đi cầu đi quán”. Âm nhạc là môn bổ trợ cho rẻ làm quen với tác phẩm văn học, dễ gây ấn tượng cho người xem, vì thế tôi cho trẻ hát thuộc các bài hát. Ví dụ: bài “Một con vịt”,”Cá vàng bơi”, “Trời nắng trời mưa”giúp trẻ khi kể chuyện về con vật nào trẻ có thể hát về các con vật đó phù hợp với nội dung câu chuyện. Trò chơi là hình thức chuyển tiếp giữa các lần kể hay thay cho phần củng cố câu chuyện mà các tiết dạy thường áp dụng. Tôi cho trẻ chơi một số trò chơi ở dạng động. Ví dụ như trò chơi: Mèo
File đính kèm:
- skkn.doc