SKKN Biện pháp phát huy tính tích cực, sáng tạo của trẻ 4 tuổi trong hoạt động giáo dục Âm Nhạc ở Trường Mầm non Thanh Nê - Kiến Xương - Thái Bình

 PHẦN II: BÁO CÁO SÁNG KIẾN 
I. TÊN SÁNG KIẾN: Biện pháp phát huy tính tích cực, sáng tạo của trẻ 4 
tuổi trong hoạt động giáo dục âm nhạc ở trường mầm non Thanh Nê - Kiến 
Xương - Thái Bình ". 
II. LĨNH VỰC ÁP DỤNG SÁNG KIẾN: Lĩnh vực phát triển thẩm mĩ 
III. MÔ TẢ BẢN CHẤT SÁNG KIẾN. 
 1. Tình trạng giải pháp đã biết. 
 Như chúng ta đã biết: Âm nhạc vốn rất gần gũi với trẻ em nhưng ở những 
năm đầu tiên của cuộc sống, những phản ứng vui vẻ của trẻ khi nghe âm nhạc 
vẫn còn mơ hồ, thậm chí nhiều khi còn lẫn lộn giữa âm nhạc với các âm thanh 
khác nhau ở xung quanh. Khi trẻ bước vào tuổi mẫu giáo, nhất là từ 4 tuổi trở 
lên thì trẻ đã cảm nhận được những bài hát và những điệu nhạc này. Tuy nhiên 
lòng yêu thích âm nhạc ở các cháu lại ở nhiều mức độ khác nhau. Có cháu yêu 
đến độ say mê, có cháu lại thờ ơ khi nhạc vang lên. Và mức độ yêu âm nhạc 
phần lớn do hoàn cảnh cuộc sống, giáo dục của người lớn xung quanh. Vì thế 
cho nên giáo dục âm nhạc là phương tiện giáo dục thẩm mỹ, giáo dục đạo đức, 
góp phần phát triển trí tuệ và có sự tác động lớn đến sự phát triển tâm sinh lí của 
trẻ. Nó là thế giới kỳ diệu đầy cảm xúc với những nốt nhạc trầm bổng, những 
giai điệu mượt mà vui tươi, trong trẻo của tác phẩm âm nhạc như là dòng sữa 
ngọt ngào nuôi dưỡng cho tâm hồn trẻ thơ. Trẻ mầm non dể xúc cảm, vốn ngây 
thơ, trong sáng nên tiếp xúc với âm nhạc là nhu cầu không thể thiếu. Thế giới 
âm thanh muôn màu không ngừng chuyển động giúp trẻ nhận thức thế giới xung 
quanh, phát triển các chức năng tâm lý, tình cảm, phát triển thể chất, giúp trẻ có 
trí tưởng tượng phong phú và củng cố kiến thức học tập cho trẻ. 
 Năm nay tôi được nhà trường giao nhiệm vụ phụ trách lớp 4 tuổi. Qua 
những ngày đầu tôi nhận thấy với giờ hoạt động âm nhạc, hầu hết trẻ đều rất 
hứng thú. Song khả năng âm nhạc của trẻ chưa đồng đều, một số trẻ còn nhút 
nhát, chưa chú ý và tích cực trong giờ học. 
 1 Cho nên việc tổ chức tiết học của tôi còn trầm, kết quả chưa cao. Chính vì 
vậy, tôi luôn trăn trở làm sao giúp trẻ lớp mình nâng cao khả năng âm nhạc và 
tích cực khi tham gia hoạt động âm nhạc. Từ đó tôi đã cố gắng nghiên cứu, tìm 
tòi và lựa chọn đề tài “Biện pháp giúp trẻ phát huy tính tích cực sáng tạo của 
trẻ 4 tuổi trong hoạt động giáo dục âm nhạc ở tường mầm non Thanh Nê – 
Kiến Xương – Thái Bình". 
 Qua khảo sát đầu năm trên trẻ của lớp 4TA5 thu được kết quả như sau: 
 Stt Nội dung khảo sát Tỷ lệ trẻ đạt 
 1 Trẻ nhớ tên bài hát, tên tác giả, thuộc các bài hát 23/37 = 62,1% 
 2 Trẻ biết gõ, đệm đúng nhịp, phách, biết vỗ tay 
 18/37 = 48,6% 
 theo lời ca 
 3 Trẻ biết thể hiện tình cảm khi hát mua, biết 
 27/37 = 72,9% 
 hưởng ứng theo cô khi nghe hát... 
 4 Trẻ sử dụng thành thạo các dụng cụ âm nhạc 19/37 = 51,3% 
 5 Trẻ hứng thú, có phản ứng nhanh nhẹn khi chơi 
 23/37 = 62,1% 
 trò chơi âm nhạc 
 6 Trẻ thể hiện được sự tự tin, mạnh dạn khi tham 
 20/37 = 54,0% 
 gia hoạt động văn nghệ 
 Nhìn vào bảng khảo sát dễ dàng nhận thấy tỷ lệ trẻ có những khả năng về 
âm nhạc cần thiết còn rất thấp. 
 2. Nội dung giải pháp đề nghị công nhận là sáng kiến. 
 2.1. Mục đích của giải pháp. 
 Giáo dục âm nhạc trong trường mầm non là giáo dục cho trẻ lòng yêu âm 
nhạc, biết cảm thụ âm nhạc thông qua các hoạt động âm nhạc phong phú như: 
Ca hát, vận động, nghe hát, múa trò chơi âm nhạc. Đặc biệt đối với trẻ 4 tuổi, 
giáo dục âm nhạc đã đem lại cho trẻ những ấn tượng, những khái niệm âm nhạc, 
dần hình thành trong tâm hồn trẻ, tạo điều kiện phát triển thị hiếu âm nhạc. Đây 
là bước khởi đầu giúp trẻ biết lựa chọn, đánh giá tác phẩm âm nhạc và biết cách 
biểu diễn ở mức độ đơn giản. 
 2 Thông qua sáng kiến người giáo viên biết vận dụng linh hoạt các phương 
pháp đẻ giúp trẻ phát huy tính tích cực sáng tạo của trẻ 4 tuổi trong hoạt động 
giáo dục âm nhạc. 
 2.2. Nội dung giải pháp. 
 Để hình thành, bồi dưỡng khả năng âm nhạc cho trẻ, đặc biệt trẻ 4 tuổi có 
thể thực hiện một số biện pháp sau: 
 Một là: Tổ chức hoạt động âm nhạc thông qua hoạt động học. 
 Để có một giờ hoạt động âm nhạc phát huy được tích cực, sáng tạo của trẻ 
trước hết tôi phải nghiên cứu kĩ đặc điểm của môn học, của từng chủ đề, từng đề 
tài để từ đó xây dựng được một giáo án khoa học, có cấu trúc chặt chẽ, thủ thuật 
hấp dẫn thu hút trẻ hăng hái tham gia hoạt động, từ đó phát huy hết khả năng của 
trẻ. Bên cạnh đó đồ dùng, đồ chơi có màu sắc phong phú, tươi sáng cộng với 
việc ứng dụng công nghệ thông tin vào tiết dạy sẽ thu được sự chú ý của trẻ. 
 Khi tổ chức hoạt động âm nhạc cô giáo cũng cần chú ý đến sự chú ý của 
trẻ. Sự hứng thú của trẻ kéo dài tới đâu phụ thuộc vào phần lơn hình thức tổ 
chức tiết học của cô. Đặc điểm của trẻ học mà chơi, chơi mà học, vì vậy tôi luôn 
cố gắng tổ chức tiết học sao cho thật nhẹ nhàng, từ từ lôi cuốn trẻ tham gia. 
 VD: Khi dạy trẻ vỗ tay theo lời ca, cô gọi trẻ lại gần cô, vỗ cho trẻ nghe và 
cho trẻ đưa ra nhận xét của mình sau đó cô đưa ra ý kiến chuẩn xác. Trong qua 
trình dạy trẻ tôi luôn chú trọng tới sự sáng tạo của trẻ, khuyến khích trẻ có cách 
thể hiện của riêng mình như bài “Vui đến trường” trẻ có thể chọn cách vận động 
nhún nhảy, vỗ tay theo phách hoặc múa... 
 Khi hát cho trẻ nghe tôi luôn chú ý đến nét mặt, cử chỉ điệu bộ sao cho 
phù hợp với nội dung bài hát. Hát cho trẻ nghe và giao lưu với trẻ chứ không chỉ 
hát và biểu diễn cho trẻ xem 
 VD: Cho trẻ nghe bài "Ngày đầu tiên đi học” của tác giả Nguyễn Ngọc 
Thiện khi hát cho rẻ nghe tôi kết hợp cử chỉ tới gần trẻ giao lưu,trẻ hưởng ứng 
tôi có thể dắt trẻ đứng dậy múa cùng cô. 
 3 Tổ chức trò chơi âm nhạc, tôi luôn cố gắng tạo ra các trò chơi hấp dẫn, 
nhẹ nhàng, phù hợp với trẻ. 
 VD: Khi tổ chức cho trẻ chơi “ Nghe nhạc chọn điệu nhảy” Tôi chọn các 
đoạn nhạc nhẹ nhàng, sôi động xen kẽ cho trẻ nghe và chọn cách vận động phù 
hợp với ý thích của trẻ. Qua chơi, tôi thấy trẻ thực sự hứng thú, rất nhiều trẻ phát 
huy được năng khiếu của mình, trẻ rụt rè đã mạnh dạn, tự tin hơn nhiều. 
 Một giờ học giáo dục âm nhạc của lớp 4TA5 
 Củng cố và kết thúc tiết học cũng rất quan trọng. Đây là phần cuối của tiết 
học, tại thời điểm này hứng thú của trẻ cũng đã dần hạn chế do đặc điểm tâm 
sinh lí lứa tuổi nếu cô giáo không có thủ thuật khắc phục khéo léo trẻ chú ý về 
mình thì rất dễ không đạt yêu cầu của bài. Chính vì vậy, tôi rất coi trọng phần 
này, tùy từng bài mà tôi có những biện pháp khác nhau. Có thể cho trẻ nghe 
băng caset, hoặc cùng trẻ nghe giai điệu của bài hát...Với lời dẫn dắt, động viên 
và cử chỉ gần gũi để trẻ thoải mái và ghi nhớ bài học. 
 Hai là: Tổ chức hoạt động âm nhạc thông qua tất cả các hoạt động: 
 Muốn phát huy tối đa sự tích cực của trẻ khi tham gia hoạt động âm nhạc 
thì cần tạo nhiều môi trường cho trẻ được tiếp xúc, được thể hiện khả năng, cảm 
 4 hứng âm nhạc của trẻ trong mọi lúc mọi nơi. Vì thế tôi đã chủ động tổ chức hoạt 
động giáo dục âm nhạc thông qua các hoạt động. 
 - Đón trẻ: Tôi mở nhạc cho trẻ nghe nhưng tôi lựa chọn những ca khúc trẻ 
có thể hát theo được và cho trẻ nghe như: Cháu đi mẫu giáo, trường chúng cháu 
là trường mầm non, lời chào buổi sáng Việc này ngoài tác động âm nhạc còn 
giúp trẻ làm quen, củng cố các bài hát trong chương trình trẻ phải học hát. Đây 
là một phương pháp tiếp xúc cần thiết, chuẩn xác bởi vì học nhạc chỉ bằng sự 
truyền đạt của cô giáo sẽ dẫn tới đơn điệu khô cứng. 
 - Thể dục sáng: Tôi cũng kết hợp âm nhạc như để luyện hơi dài cô dạy các 
cháu vừa giả làm gà gáy vừa hát o ó o theo bài “Chú gà trống gọi” của Kim 
Hữu. Hoặc để các cháu tập đi đều, bước đều trong các đội hình khác nhau tôi 
chọn bài “Tập đi đều”. Ở đây tôi muốn đưa âm nhạc vào để tăng thêm sự hào 
hứng, phấn khởi cho trẻ khi tham gia tập thể dục đồng thời cũng nhằm muốn giáo 
dục cho trẻ phát triển năng lực cảm thụ, khả năng vận động theo nhạc cho trẻ.. 
 - Hoạt động ngoài trời: Tôi cho trẻ làm quen với bài hát mà trẻ sắp học và 
hát cho trẻ nghe bài hát mà trẻ sắp được nghe. Nhằm giúp trẻ cảm nhận được nội 
dung bài hát, tên bài hát, giai điệu của bài hát để khi được tham gia hoạt động 
giáo dục âm nhạc và các hoạt động khác trẻ mạnh dạn tự tin thể hiện. 
 Các bé lớp 4TA5 minh họa bài hát “ Ghánh gánh gồng gồng” 
 5 Ví dụ: Sắp đến tôi sẽ dạy bài hát : “Gánh gánh gồng gồng”, chủ đề nghề 
nghiệp khi cho trẻ hoạt động ngoài trời tôi giới thiệu ngắn gọn về bài hát, hát 
cho trẻ nghe 2-3 lần, làm động tác minh họa theo lời bài hát rồi cho trẻ cùng hát 
và làm theo cô, kết hợp một số đạo cụ phụ họa như quang gánh, trang phục trẻ 
sẽ rất hứng thú. 
 - Hoạt động góc: Tôi cũng luôn tìm cách cho trẻ được phát huy tính tích 
cực của trẻ bằng cách tạo môi trường âm nhạc cho trẻ hoạt động tại góc, cho trẻ 
được sử dụng tham gia nhiều loại hình âm nhạc tại góc: hát múa, sử dụng dụng 
cụ âm nhạc, chơi trò chơi, nghe băng đĩa, tranh ảnh có nội dung nói về nghệ 
thuật hát múa mà trẻ đã học, được biết đến. 
 - Hoạt động chiều: Đây cũng là một thời gian, thời điểm thích hợp để trẻ 
được tự do hoạt động giáo dục âm nhạc, ở giờ này trẻ được ôn luyện, được biễu 
diễn lại các bài hát, bài múa và trẻ cũng được làm quen với nhiều bài hát mới. 
Ở giờ này tôi để trẻ được tự do thích tham gia loại hình âm nhạc nào cũng được. 
Không chỉ trẻ thể hiện cá nhân, mà tôi còn cho trẻ thể hiện tập thể, nhóm. Điều 
này càng tăng sự tự tin, mạnh dạn, tạo hứng khởi cho trẻ tham gia. 
 Ba là: Tạo môi trường, làm đồ dùng, dụng cụ âm nhạc phong phú 
phục vụ cho hoạt động giáo dục âm nhạc: 
 Có thể nói kích thích đầu tiên để trẻ tích cực tham gia một hoạt động nào 
đó, không chỉ nói riêng đến hoạt động âm nhạc thì môi trường hoạt động, các 
trò chơi, đồ dùng được đặt lên hàng đầu. Bởi vì trẻ mẫu giáo có một đặc điểm 
đặc trưng là “ Học bằng chơi, chơi mà học”. Nhận thấy được tầm quan trọng 
đó tôi luôn bố trí sắp xếp, tạo khung cảnh hấp dẫn như: xếp dán hình ảnh trẻ hát 
múa, nốt nhạc, sân khấu đẹp mắt, rồi tạo ra nhiều đồ dùng âm nhạc phong phú 
với nhiều nguyên vật liệu khác nhau ( gáo dừa, tre, chai lọ, sạn, nắp chai, nắp 
xoong, vải ): trống, thanh gõ, kèn, đàn ghi ta, đàn organ, trang phục múa, gùi 
bong, hoa múa, quạt, mũ chóp , khăn . Trang bị các thiết bị âm nhạc; đầu đĩa, 
ti vi, băng, máy cát sét, máy vi tính, đàn organ, micro . 
 6 
 Các cô giáo khối 4 Tuổi trường mầm non Thanh Nê làm đồ dùng phục vụ 
 cho hoạt động giáo dục âm nhạc 
 - Tôi tổ chức cho trẻ tự làm ra những đồ dùng, dụng cụ âm nhạc để vào 
trưng bày tạo môi trường và sử dụng những dụng cụ âm nhạc đó vào hoạt động 
giáo dục âm nhạc cho trẻ. 
 - Tôi còn áp dụng công nghệ thông tin vào trong các hoạt động giảng dạy 
âm nhạc cho trẻ: cho trẻ chơi trò chơi âm nhạc trong máy tính, cho trẻ xem các 
hoạt động âm nhạc trẻ thơ trên khắp mọi miền để từ đó kích thích lòng ham 
muốn của trẻ với âm nhạc. 
 Bốn là: Thể hiện tốt khả năng âm nhạc của cô: 
 Tận dụng đặc điểm của trẻ mẫu giáo đó là tính bắt chước người lớn và tận 
dụng năng khiếu sẵn có của mình mà từ đó tôi lôi cuốn, kích thích được trẻ tham 
gia hoạt động âm nhạc và tham gia tích cực sôi nổi. 
 - Tích cực trong việc tìm tòi học hỏi kỹ năng âm nhạc qua việc xem băng đĩa, 
ti vi, nghe đài thấy có động tác nào đẹp tôi học theo và làm theo. Có bài hát hay 
phù hợp với chương trình mầm non tôi ghi chép lại để hướng dẫn thêm cho trẻ. 
 - Trước khi dạy hát hoặc hát cho trẻ nghe, tôi tập đi tập lại nhiều lần, hát 
cho thuộc lời, đùng giai điệu. Tôi còn tập hát, đánh đàn, cho trẻ nghe. 
 - Tích cực làm việc trực tiếp với nhóm, cá nhân để giúp trẻ thể hiện tốt hoạt 
 7 động âm nhạc. trẻ hoạt động không bị áp đặt để trẻ phát huy được năng lực bản 
thân. Được trao đổi, nhận xét để trở nên năng động hơn. 
 - Vào những buổi sinh hoạt văn nghệ cuối ngày, cuối tuần, sinh hoạt văn 
nghệ cuối chủ đề. Tôi luôn cùng trẻ thể hiện năng khiếu, giọng hát của mình cho 
trẻ nghe, không những thế tôi còn khuyến khích trẻ tham gia cùng với tôi như 
múa cùng cô, hoặc cô hát trẻ sử dụng dụng cụ âm nhạc phù họa theo 
 Năm là: Kết hợp với phụ huynh để cùng hỗ trợ trong việc giáo dục 
âm nhạc cho trẻ: 
 Phụ huynh là một cầu nối quan trọng giữa cô và trẻ, là người luôn gần gũi, 
chăm sóc trẻ, quan tâm đến trẻ nên việc kết hợp với phụ huynh để giúp trẻ hoạt 
động tích cực với hoạt động giáo dục âm nhạc là rất cần thiết. 
 - Tuyên truyền, phổ biến, khuyến khích phụ huynh tìm mua những băng 
nhạc, đĩa hình âm nhạc phù hợp với độ tuổi của trẻ để cho trẻ nghe thêm ở nhà. 
Tạo môi trường hoạt động âm nhạc cho trẻ tại nhà. 
 - Cùng với phụ huynh tìm ra năng khiếu và phát huy năng khiếu của con 
em mình. Hoặc tìm ra những chỗ trẻ còn yếu mà hướng dẫn, tập luyện cho trẻ.. 
 - Vào những dịp có tổ chức văn nghệ ở trường, tôi cùng với phụ huynh 
tham gia dạy trẻ một số tiết mục văn nghệ. 
 Tiết mục văn nghệ của trẻ chào mừng ngày nhà giáo Việt Nam 
 8 - Nhờ phụ huynh tìm tòi, sưu tầm những bài hát hay, các loại sách báo tạp 
chí tranh ảnh và nguyên vật liệu để làm đồ dùng phục vụ cho hoạtđộng giáo dục 
âm nhạc. 
 Những việc này đã giúp tôi phát huy được tính tính cực của trẻ trong hoạt 
động âm nhạc. 
 2.3. Khả năng áp dụng của giải pháp 
 Với sáng kiến này có thể áp dụng cho toàn trường mầm non Thanh Nê 
hoặc các trường mầm non khác. 
 2.4. Hiệu quả, lợi ích khi áp dụng giải pháp. 
 Sau một thời gian thực hiện đề tài "Biện pháp phát huy tính tích cực, sáng 
tạo của trẻ 4 tuổi trong hoạt động giáo dục âm nhạc ở trường mầm non Thanh 
Nê – Kiến xương – Thái bình” với 37 học sinh tôi đã đạt được một số kết quả 
sau: 
 Stt Trước khi áp 
 Nội dung đánh giá Sau khi áp dụng 
 dụng sáng kiến 
 1 Trẻ nhớ tên bài hát, tên tác 23/37 = 62,1% 
 33/37=89,2% 
 giả, thuộc các bài hát 
 2 Trẻ biết gõ, đệm dúng nhịp, 18/37 = 48,6% 
 27/37=72,9% 
 phách, biết vỗ tay theo lời ca 
 3 Trẻ biết thể hiện được tình 27/37 = 72,9% 
 cảm khi hát múa, biết hưởng 33/37=89,2% 
 ứng theo cô khi nghe hát 
 4 Trẻ sử dụng thành thạo các 19/37 = 51,3% 
 30/37=81,0% 
 dụng cụ âm nhạc 
 5 Trẻ hứng thú, có phản ứng 23/37 = 62,1% 
 nhanh nhẹn khi chơi trò chơi 34/37=91,9% 
 âm nhạc 
 6 Trẻ thể hiện được sự tự tin, 20/37 = 54,0% 
 mạnh dạn khi tham gia sinh 30/37=81,0% 
 hoạt văn nghệ. 
 9 
2.5. Những người tham gia tổ chức áp dụng sáng kiến lần đầu. 
 Trình độ Nội dung 
 Năm Nơi công Chức 
Stt Họ và tên chuyên công việc 
 sinh tác danh 
 môn hỗ trợ 
 Tham gia 
 Mầm non GV 
1 Nguyễn Thị Tuất 1970 Đại học áp dụng 
 ThanhNê 4TA4 
 sáng kiến 
 Tham gia 
 Mầm non GV 
2 Nguyễn Thị Hoài 1976 Đại học áp dụng 
 ThanhNê 4TA4 
 sáng kiến 
 Tham gia 
 Mầm non GV Trung 
2 Nguyễn Thúy Hồng 1994 áp dụng 
 ThanhNê 4TA5 cấp 
 sáng kiến 
 2.6. Các điều kiện cần thiết khi áp dụng sáng kiến. 
 Sau khi áp dụng sáng kiến này tại lớp mình, tôi nhận thấy để phát huy tích 
cực, sáng tạo cho trẻ trong hoạt động giáo dục âm nhạc cần một số điều kiện sau: 
 + Đối với giáo viên. 
 - Với giáo viên phải luôn đưa ra kế hoạch, nhiệm vụ rõ ràng, cụ thể; 
thường xuyên đánh giá kết quả thực hiện của cô và trẻ. Phải luôn tự mình học 
hỏi, nâng cao chuyên môn nghiệp vụ, và đặc biệt thể hiện tốt năng khiếu của 
mình nếu có Đồng thời làm tốt công tác tuyên truyền tới các bậc phụ huynh. 
 - Với trẻ do dặc điểm lứa tuổi, không nên gò ép, bắt buộc mà hãy để cho trẻ 
tự thể hiện, tự lựa chọn những điều trẻ thích, trẻ hứng thú tham gia. Cô giáo, 
người lớn chỉ là người giúp đỡ, hướng dẫn, hỗ trợ trẻ khi trẻ gặp khó khăn, khi 
trẻ cần. 
 - Và một điều góp phần vào thành công của các cô là các bậc phụ huynh. 
Qua việc phối hợp với phụ huynh cô giáo sẽ có được sự giúp đỡ nắm bắt tình 
hình của trẻ để có cách giáo dục phù hợp hơn đồng thời để phát huy được tích 
 10