SKKN Biện pháp rèn kỹ năng giao tiếp cho trẻ thông qua việc trò chuyện cá nhân, hoạt động nhóm

 BÁO CÁO
 “Biện pháp rèn kỹ năng giao tiếp cho trẻ thông qua việc trò chuyện cá nhân, 
 hoạt động nhóm”
I. NỘI DUNG BÁO CÁO
1. Tình trạng thực tiễn
Kĩ năng giao tiếp đối với trẻ mầm non nói được xem như một năng lực cần thiết 
cho trẻ, trẻ biết cách lắng nghe và truyền tải thông điệp tới người khác, biết cách 
bày tỏ mong muốn với cha mẹ, thầy cô, ông bà, trẻ sẽ dễ dàng kết bạn, có mối 
quan hệ tốt với mọi người. Qua quá trình thực hiện nhiệm vụ, tôi nhận thấy có 
những thuận lợi và khó khăn sau:
a. Thuận lợi:
Trường mầm non Tây Ninh có cơ sở vật chất đầy đủ, phòng học kiên cố, sạch sẽ, 
thoáng mát được trang trí đẹp, phù hợp với điều kiện thực tế của lớp, các góc hoạt 
động, đồ dùng đồ chơi vừa tầm tay của trẻ và có đội ngũ giáo viên trẻ, nhiệt tình, 
có tinh thần tự giác trong công việc. Bản thân tôi luôn yêu nghề, mến trẻ, có tinh 
thần tự học, trau dồi chuyên môn nghiệp vụ. Trẻ đa số ngoan, nề nếp, tích cực 
tham gia các hoạt động cùng cô và luôn được sự chia sẻ, ủng hộ nhiệt tình của cha 
mẹ học sinh trong việc phối kết hợp rèn kỹ năng giao tiếp cho trẻ.
b. Khó khăn:
- Đa số trẻ ở nhà với ông bà, do bố mẹ đi làm kinh tế nên trẻ được bao bọc, nuông 
chiều, môi trường trẻ được tiếp xúc bị hạn chế, đôi khi trẻ không muốn giao tiếp, 
trò chuyện với mọi người. Bên cạnh đó khẩu hình của trẻ còn đang dần hoàn thiện, 
trẻ nói ngọng nhiều nên khả năng giao tiếp cũng như sự mạnh dạn, tự tin thể hiện 
qua lời nói, ánh mắt, nét mặt, cử chỉ điệu bộ là chưa cao.
Qua khảo sát đầu năm tại lớp tôi, với số lượng 24 cháu thì kết quả như sau:
 ST Số Tỉ lệ 
 Nội dung
 T trẻ %
 1 Trẻ có kỹ năng diễn đạt bằng lời nói 15/24 62,5%
 2 Trẻ có kỹ năng biết lắng nghe khi người khác nói 17/24 70,8%
 Trẻ có kỹ năng diễn đạt ngôn ngữ nói kết hợp với phi ngôn 
 3 13/24 54,1 %
 ngữ
Từ những điều kiện thuận lợi, khó khăn và kết quả khảo sát thực tế của trẻ lớp tôi 
chủ nhiệm, tôi đã mạnh dạn áp dụng sáng kiến: “Biện pháp rèn kỹ năng giao tiếp cho trẻ thông qua việc trò chuyện cá nhân, hoạt động nhóm” để trẻ có được kỹ 
năng giao tiếp, mạnh dạn tự tin lĩnh hội kiến thức một cách tốt nhất. 
2. Biện pháp
2.1Mục đích
Việc rèn kĩ năng giao tiếp cho trẻ sẽ giúp trẻ diễn đạt bằng lời nói một cách đúng 
mực, phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp từ đó trẻ có kỹ năng biết lắng nghe khi 
người khác nói. Bên cạnh đó còn giúp trẻ có kỹ năng diễn đạt ngôn ngữ nói kết 
hợp với cử chỉ, điệu bộ, ánh mắt, nét mặt phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp và rèn 
cho trẻ sự mạnh dạn, tự tin, thoải mái khi giao tiếp với người khác.
2.2 Các biện pháp
Biện pháp 1: Rèn kỹ năng giao tiếp cho trẻ thông qua việc trò chuyện cá nhân, 
hoạt động nhóm trong lĩnh vực Phát triển ngôn ngữ và Phát triển tình cảm – Kỹ 
năng xã hội
 Trong lĩnh vực phát triển ngôn ngữ: Giúp trẻ giao tiếp, kết nối, bày tỏ quan điểm 
thái độ của mình. Trong lĩnh vực này có thể rèn ngôn ngữ nói mạch lạc, rõ ràng 
cho trẻ, trẻ được phát âm nhiều, đọc thơ, kể truyện nhiều hơn, từ đó làm giàu vốn 
từ cho trẻ thông qua các bài thơ, câu truyện, ca dao, đồng dao...trẻ có thể hoạt động 
cá nhân hoặc theo nhóm, trẻ được hóa thân, đóng vai các nhân vật...trẻ được học 
các kỹ năng giao tiếp tốt với người thân, bạn bè, cô giáo, và với xung quanh một 
cách đúng mực.
Ví dụ 1: Hoạt động LQVH - Thơ “ lời chào”
* Mục đích: Phát triển ngôn ngữ và giáo dục trẻ biết lời chào rất quan trọng, nó 
làm cho con người gần nhau hơn, vui vẻ hơn, trẻ biết cách chào đúng bằng lời nói 
kết hợp với cử chỉ điệu bộ
* Chuẩn bị: Nội dung bài thơ, câu hỏi đàm thoại
* Cách tiến hành: Cô cho trẻ đọc thơ sau đó cô trò chuyện với trẻ về nội dung bài 
thơ: Các con vừa đọc bài thơ gì? Bài thơ nói về điều gì? Bạn nhỏ đã chào ai? Bạn 
chào như thế nào nhỉ? Ngoài chào ông bà bố mẹ các con còn phải chào ai? 
Cho trẻ tập chào: Cháu chào ông ạ (cháu chào bà ạ, con chào bố ạ, con chào mẹ 
ạ...), cô chú ý sửa sai cho cá nhân trẻ
Qua bài thơ này cô giáo dục trẻ biết lời chào rất quan trọng, nó làm cho con người 
gần nhau hơn, vui vẻ hơn. Vì vậy các con hãy biết chào hỏi lễ phép với ông bà, bố 
mẹ, thầy cô giáo và những người xung quanh.
Hình ảnh : Cô dạy trẻ kỹ năng giao tiếp trong giờ phát triển ngôn ngữ Trong lĩnh vực phát triển tình cảm - kỹ năng xã hội : Giúp trẻ ý thức về bản thân, 
có hành vi, thái độ, lời nói phù hợp với hoàn cảnh, thể hiện cảm xúc, tình cảm với 
con người, sự vật, hiện tượng xung quanh, từ đó hình thành ở trẻ quy tắc ứng xử xã 
hội trong sinh hoạt gia đình, trường lớp mầm non, cộng đồng gần gũi thông qua 
các hình ảnh, bài thơ, bài hát, câu truyện...
Ví dụ 2: Hoạt động: Bé tập làm chú bộ đội
* Mục đích: Trẻ thể hiện tình cảm khi hát, đọc thơ về chú bộ đội, Trẻ nói được tình 
cảm của mình với chú bộ đội là yêu quý, kính trọng, biết ơn, mong muốn của bản 
thân về ước mơ sau này lớn lên sẽ trở thành bộ đội, làm được một số sản phẩm đơn 
giản để tặng chú bộ đội nhân ngày Quân đội nhân dân Việt Nam
* Chuẩn bị: Bài thơ “Chú bộ đội hành quân trong mưa” và bài hát “Chú bộ đội, 
Cháu thương chú bộ đội”, hình ảnh công việc của chú bộ đội, câu hỏi đàm thoại
* Cách tiến hành: Cô cùng trẻ trò truyện về công việc của chú bộ đội để biết được 
sự vất vả của chú bộ đội nơi rừng sâu biên giới, nơi hải đảo xa xôi phải ngày đêm 
bảo vệ nền hòa bình cho Tổ quốc, cho các con được sống trong hòa bình, ấm no, 
hạnh phúc. Từ đó rèn cho trẻ kỹ năng giao tiếp thông qua hoạt động này đó là: Trẻ 
thể hiện tình cảm khi hát, đọc thơ về chú bộ đội, Trẻ nói được tình cảm của mình 
với chú bộ đội là yêu quý, kính trọng, biết ơn và ước mơ sau này lớn lên sẽ trở 
thành bộ đội.....
Biện pháp 2: Rèn kỹ năng giao tiếp qua việc trò chuyện cá nhân, hoạt động nhóm 
trong các hoạt động:
 HĐ đón trẻ: Cô đón trẻ tận tay cha mẹ trẻ với thái độ niềm nở, ân cần. Cô là người 
chủ động chào trẻ và đối với những trẻ còn e dè, ít nói, quấy khóc tôi bế trẻ, âu 
yếm vỗ về, khuyến khích trẻ chào cô, chào ông bà bố mẹ, khen ngợi trẻ....Sau khi 
đón trẻ, tôi lôi cuốn trẻ vào hoạt động tự chọn theo các nhóm chơi theo ý thích để 
trẻ cùng chơi, cùng trò chuyện về một nội dung mà trẻ thích.
Hoạt động có chủ đích:Tùy vào từng lĩnh vực và nội dung hoạt động mà cô có cách 
trò chuyện cá nhân và hoạt động nhóm khác nhau.
Ví dụ: Ở LVPTNT:Hoạt động: Động vật sống trong gia đình
* Mục đích: Trẻ thảo luận , bàn bạc và trình bày đặc điểm, tên gọi, lợi ích... của 
các con vật bằng hiểu biết, ngôn ngữ cử chỉ điệu bộ thể hiện sự tự tin của mình qua 
giao tiếp tự nhiên, nói to, rõ ràng với bạn và cô giáo.
* Chuẩn bị: 3 hộp có tranh về động vật nuôi trong gia đình
* Tiến hành: cô chia trẻ thành 3 nhóm và yêu cầu trẻ quan sát tranh, cùng thảo luận 
về tên, đặc điểm của con vật trong tranh (Hình thức hoạt động nhóm)Sau đó 1 bạn đại diện cho nhóm mình nói về tranh con vật của nhóm mình, quan sát cho cô và 
các bạn cùng lắng nghe, và cô hỏi xem trong nhóm hoặc nhóm bạn có bạn nào có ý 
kiên bổ sung không? (Hình thức cá nhân)
Hoạt động góc:Trẻ phải hợp tác, trao đổi giữa bạn trong nhóm và giữa các góc chơi 
với nhau,không chỉ bằng lời nói mà còn qua hành động, cử chỉ điệu bộ, ánh mắt, 
nét mặt, trẻ được giao lưu, tiếp xúc nhiều với bạn bè, mọi người sẽ cởi mở, hòa 
đồng khi nhập vai chơi, được “diễn” như vai chơi nhằm phát triển vốn từ, khả năng 
giao tiếp , vừa tạo được tinh thần đoàn kết, mạnh dạn, tự tin cho trẻ. Do đó tôi 
thường xuyên động viên trẻ chơi để kích thích khả năng nói, tư duy, bày tỏ cảm 
xúc, quan điểm của trẻ như trò truyện với trẻ bằng những câu hỏi mở nhằm thúc 
đẩy ngôn ngữ và hình thành các kĩ năng khác như thuyết phục , đàm phán để cùng 
nhau tìm ra cách giải quyết...
Ví dụ: Trong vai chơi “người bán hàng ”: ở góc phân vai, trẻ biết được cách giao 
hàng, nói giá hàng cần bán, đưa hàng, cảm ơn khi nhận tiền... Trong vai “người 
mua hàng”: Trẻ biết hỏi giá hàng cần mua, số lượng cần mua, trả tiền và cảm ơn 
khi nhận hàng. Ở góc XD:( Xây nông trại) trẻ được trao đổi với nhau, phân công 
công việc, nhiệm vụ: bạn xây hàng rào, bạn xây đường đi, bạn trồng cây...Khuyến 
khích trẻ giao tiếp với cô“con thưa cô” và “vâng ạ” khi trả lời cô. 
Tương tự với góc thiên nhiên và góc học tập, cô thường xuyên quan sát, gợi ý, 
động viên, khen ngợi trẻ kịp thời. 
Hoạt động ăn, ngủ, vệ sinh: Trong lớp có trẻ nói còn ngọng và còn nhiều trẻ chưa 
mạnh dạn, tự tin nên trẻ chưa dám nói lên nhu cầu cá nhân của trẻ. Do vậy tôi đã 
động viên cả lớp và từng cá nhân trẻ phải biết nói lên nhu cầu của bản thân khi 
muốn uống nước, muốn ăn cơm, muốn đi vệ sinh, hoặc khi bản thân bị ốm...bằng 
những câu từ dễ nói, dễ hiểu như: Con thưa cô con muốn đi vệ sinh ạ, cô ơi con 
muốn uống nước ạ, Cô ơi con bị đau bụng ạ...và hỏi trẻ sẽ nói những câu đó khi có 
nhu cầu. Từ đó trẻ giao tiếp với cô giáo mạnh dạn, tự tin hơn.
Hoạt động chiều:Với nội dung ôn bài hát đã học trong ngày hoặc trong tuần: Tôi 
khuyến khích cá nhân, nhóm trẻ lên thể hiện hát hoặc múa, hoặc vận động theo 
nhạc trước cả lớp bằng những lời giới thiệu của cô, sau khi trẻ thể hiện xong cô 
khen ngợi và cho cả lớp tán thưởng bằng 1 tràng pháo tay thật lớn. 
Hoặc cho trẻ chơi các trò chơi dân gian như: Kéo cưa lừa xẻ, nu na nu nống... cũng 
giúp trẻ phát triển ngôn ngữ nói đồng thời tạo cho trẻ cảm giác thoải mái, vui vẻ, 
mạnh dạn, tự tin khi giao tiếp với các bạn. Biện pháp 3:Làm tốt công tác thông tin tuyên truyền, phối hợp với cha mẹ trẻ để 
rèn kỹ năng giao tiếp
 Xây dựng góc tuyên truyền: Trên góc tuyên truyền ngoài các thông tin về trẻ, kế 
hoạch giảng dạy, theo dõi sức khỏe trẻ, phòng chống dịch bệnh... tôi có sưu tầm 
một số tranh ảnh về các hành vi giao tiếp tốt: Trẻ chào hỏi lễ phép, chơi vui vẻ 
cùng nhóm bạn, trẻ mạnh dạn tự tin khi biểu diễn trước đám đông...
Tuyên truyền qua giờ đón, trả trẻ:Chú trọng giao tiếp giữa cô giáo với cha mẹ trẻ 
đúng mực sẽ là tấm gương sáng để trẻ noi theo. Từ đó tôi cũng nắm bắt được tình 
hình của trẻ khi ở nhà và trao đổi với cha mẹ trẻ về tình hình của trẻ trên lớp, cũng 
như cách giao tiếp, chào hỏi lễ phép như: Đến lớp con phải chào ai?(Con chào cô 
giáo ạ). Vậy con chào cô như thế nào? (Khoanh tay và nhìn cô ạ).Và con phải quay 
lại chào ai nữa? (Quay ra nhìn và chào bố mẹ)... Từ đó có sự kết hợp với cha mẹ để 
con có thói quen trong giao tiếp mọi lúc, mọi nơi. Thông qua các buổi họp 
cha mẹ học sinh ở trường, lớp:
Tôi đã xây dựng kế hoạch họp cha mẹ học sinh một năm 2 lần, ngoài các nội dung 
như kế hoạch năm đã xây dựng thì tôi đã lồng ghép công tác tuyên truyền các nội 
dung giáo dục kỹ năng giao tiếp cần thiết như: chú ý, lắng nghe tâm sự của con, trò 
truyện với con nhiều hơn để con biết chào hỏi lễ phép, biết dạ, thưa, khi người 
khác gọi, biết lắng nghe khi người khác nói, trẻ mạnh dạn, tự tin nói lên nhu cầu 
của mình
Lập nhóm Zalo của lớp mình, mời tất cả cha mẹ trẻ cùng tham gia nhóm, ở đó tôi 
đã chia sẻ các thông tin về tình hình học tập, sức khỏe, nội dung giáo dục trẻ để 
cha mẹ trẻ cùng nắm bắt và kết hợp với cô giáo trong việc chăm sóc, giáo dục trẻ 
cũng như việc rèn kỹ năng giao tiếp cho trẻ ở nhà
3. Kết quả
Trong quá trình giảng dạy tôi đã đặc biệt chú ý đến đặc điểm cá nhân, cá tính của 
trẻ. Khi áp dụng biện pháp tôi đã đi sâu rèn cho trẻ không chỉ giao tiếp bằng ngôn 
ngữ nói đủ câu, đủ từ mà còn dạy trẻ cách nói kết hợp cử chỉ điệu bộ ánh mắt, nét 
mặt phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp:
- Đối với trẻ:Những trẻ có biểu hiện nhút nhát, ít nói, ngại giao tiếp thì tôi đã động 
viên trẻ kịp thời cho trẻ hòa đồng vào nhóm trẻ mạnh dạn để học cách tự tin năng 
động, có kỹ năng giao tiếp tốt từ đó trẻ không còn nhút nhát, rụt rè khi cùng chơi 
với bạn, lễ phép, tự nhiên khi giao tiếp với mọi người xung quanh 
Qua khảo sát cuối năm, tôi thấy kết quả trên trẻ tăng lên rõ rệt so với đầu năm. STT Nội dung Khảo sát đầu Kết quả cuối Tỷ lệ (%)
 năm (%) năm (%)
 1 Trẻ có kỹ năng diễn đạt 15/24 = 62,5% 22/24 = 91,6% Tăng 29,1 %
 bằng lời nói 
 2 Trẻ có kỹ năng biết lắng 17/24 = 70,8% 24/24 = 100% Tăng 29,2 %
 nghe khi người khác nói
 3 Trẻ có kỹ năng diễn đạt 13/24 = 54,1% 21/24 = 87,5 % Tăng 33,4 %
 ngôn ngữ nói kết hợp với 
 phi ngôn ngữ
- Về phía giáo viên:Trong quá trình thực hiện bản thân tôi đã tự học, tự nghiên cứu 
nhiều tài liệu có liên quan, từ đó đã nâng cao được nhận thức của bản thân, góp 
phần nâng cao trình độ chuyên môn, linh hoạt trong việc tổ chứclồng ghép rèn kỹ 
năng giao tiếp cho trẻ thông qua các hoạt động trong ngày. 
- Về phía phụ huynh:Nhận thức của phụ huynh được tăng lên rõ rệt, họ hiểu hơn, 
quan tâm hơn đến khả năng giao tiếp của con.Cha mẹ trẻ tin tưởng, luôn giữ mối 
liên hệ mật thiết với cô giáo thường xuyên trao đổi kịp thời những vướng mắc cần 
tháo gỡ để được giải đáp và dạy trẻ đúng cách. Từ đó mà kỹ năng giao tiếp của trẻ 
được nâng lên rõ rệt.
Bài học kinh nghiệm
Qua quá trình thực hiện áp dụng sáng kiến tôi nhận thấy bản thân phải tích cực tự 
học, tự bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, tự rèn luyện kĩ năng giao tiếp sư phạm 
cho chính bản thân mình, kịp thời đáp ứng được nhu cầu đổi mới trong thời đại 
hiện nay.
- Quan tâm để hiểu về tính cách, tâm tư tình cảm và khả năng giao tiếp của từng trẻ 
trong lớp mình, tạo môi trường tâm lý thoải mái để rèn kỹ năng giao tiếp cho 
trẻmọi lúc mọi nơi phù hợp 
- Tăng cường phối hợp giữa giáo viên và cha mẹ trẻ trong việc chăm sóc và giáo 
dục trẻ, chú trọng đến việc rèn kỹ năng giao tiếp cho trẻ một cách tốt nhất.
- Lồng ghép tích hợp rèn kỹ năng giao tiếp trong các lĩnh vực hoạt động có chủ 
đích, tăng cường đi sâu rèn kỹ năng trong hai lĩnh vực: phát triển ngôn ngữ và phát 
triển tình cảm – kỹ năng xã hội để trẻ phát triển ngôn ngữ mạch lạc, có hành vi ứng 
xử văn minh.
 3. Kiến nghị đề xuất * Đối với các cấp lãnh đạo:Mở thêm các lớp tập huấn về kỹ năng giao tiếp với trẻ 
trong trường mầm non để giáo viên có thêm kinh nghiệm trong việc giáo dục trẻ 
đạt kết quả cao hơn.
* Đối với Ban giám hiệu nhà trường:Tăng cường tổ chức các buổi sinh hoạt tập 
thể, văn nghệ, lễ hội trong nhà trường để trẻ được tham gia các hoạt động giúp 
trẻ mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp với những người xung quanh. Tạo thêm môi 
trường rèn kỹ năng giao tiếp cho trẻ trên sân trường hoặc các góc hoạt động ngoài 
trời như tranh ảnh, các bài thơ, đoạn thơ ngắn mang tính giáo dục rèn kỹ năng giao 
tiếp cho trẻ.
Trên đây là những kinh nghiệm tôi đã áp dụng trong suốt năm học vừa qua rất 
mong sự đóng góp của các cấp lãnh đạo, các bạn đồng nghiệp góp ý để“Biện pháp 
rèn kỹ năng giao tiếp cho trẻ thông qua việc trò chuyện cá nhân, hoạt động 
nhóm” được đầy đủ và hoàn thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Tây Ninh, ngày 16 tháng 02 năm 2023
XÁC NHẬN CỦA BAN GIÁM HIỆU NGƯỜI VIẾT BÁO CÁO