SKKN Một số biện pháp nâng cao kĩ năng tự phục vụ cho trẻ 4-5 tuổi ở Trường Mầm non Đông Quý

 BIỆN PHÁP GÓP PHẦN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHĂM SÓC, NUÔI 
 DƯỠNG, GIÁO DỤC TRẺ
I. THÔNG TIN CHUNG
1. Tên biện pháp: Một số biện pháp nâng cao kĩ năng tự phục vụ cho trẻ 4- 5 tuổi ở 
trường Mầm Non
2. Tác giả: Tạ Thị Thu Thảo
Ngày, tháng, năm sinh: 03/03/1986. Nam/Nữ: Nữ
Trình độ chuyên môn: Đại học
Chức vụ, đơn vị công tác: Giáo viên – Tổ phó tổ Mẫu giáo – Trường mầm non 
Đông Quý.
3. Thời gian áp dụng biện pháp: Tháng 9/ 2024
II. NỘI DUNG BÁO CÁO
1.Tình trạng thực tiễn
 Năm học 2024 -2025 tôi được BGH trường mầm non Đông Quý phân công phụ 
trách lớp 4 tuổi B trường mầm non Đông Quý, với số lượng là 22 trẻ trong lớp. 
Trong đó đa số là con em nông dân, đời sống kinh tế của các bậc phụ huynh còn 
thấp vì thế trong quá trình thực hiện tôi đã gặp một số thuận lợi và khó khăn như 
sau:
* Thuận lợi:
- Bản thân tôi là một giáo viên lâu năm trong nghề, trình độh chuyên môn trên 
chuẩn.
- Được sự quan tâm của ban giám hiệu luôn chỉ đạo sát sao với công tác chuyên 
môn cũng như tạo điều kiện đầy đủ về cơ sở vật chất hiện đại.
-Trường lớp khang trang sạch sẽ.
- Được nhà trương trang bị tương đối đầy đủ trang thiết bị dạy học và các đồ dùng 
cần thiết cho cô và trẻ.
- Số lượng trẻ tập trung đến lớp được huy động ngay từ đầu năm và đạt tỉ lệ 
chuyên cần luôn khá cao ( 90- 97%)
- 100% trẻ ăn bán trú tại lớp.
- Lớp có ban phụ huynh đại diện cho các bậc phụ huynh rất nhiệt tình, luôn quan 
tâm, ủng hộ và kề vai sát cánh với cô và trò của lớp.
* Hạn chế:
- Số lượng trẻ trong lớp nhận thức không đồng đều, đặc biệt lớp còn có học sinh bị 
tự kỉ, tăng động - Rất nhiều trẻ được nuông chiều, được phụ huynh phục vụ và làm hộ trẻ tất cả các 
việc như: mặc quần áo, xúc cơm, cất đồ, lấy đồ dùng, đánh răng, rửa mặt, mặc 
quần áo . Đã làm cho trẻ có tính ỉ nại, giựa dẫm vào người khác, không tự chủ 
động trong các công việc, các hoạt động 
- Đa số phụ huynh chỉ quan tâm đến việc đọc và viết của con chứ chưa thực sự 
quan tâm đúng mực đến các kỹ năng thường ngày sử dụng các đồ dùng, kỹ năng tự 
phục vụ của các con 
- Với tâm lý chiều chuộng, các bậc phụ huynh còn làm hộ hết công việc các nhân 
của trẻ. Thậm chí còn có khi hiểu sai lầm dạy trẻ kỹ năng tự phục vụ là bắt trẻ làm 
việc quá sớm nên phản đối việc dạy trẻ tự phục vụ với giáo viên Chính vì lý do 
đó mà tôi đã mạnh dạn nghiên cứu và đề ra “ Một số biện pháp nâng cao kỹ năng 
tự phục vụ ở trẻ 4- 5 tuổi”.
Bảng khảo sát trước khi biện pháp.
 Trước khi áp dụng biện pháp
 Nội dung Sĩ số
 Đạt Tỷ lệ % Chưa đạt Tỷ lệ %
Kĩ năng vệ sinh cá nhân 22 6 27% 16 73%
Kĩ năng ăn uống 22 7 31,8% 14 68,2%
Kĩ năng thay đồ 22 3 14% 19 86%
Kĩ năng dọn dẹp 22 5 23% 17 77%
Kĩ năng xã hội và cảm xúc 22 5 23% 17 77%
Kĩ năng tuân thủ quy tắc 22 4 18,1% 18 81,9%
2. Biện pháp
2.1. Mục đích
- Giúp trẻ tự tin hơn trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày mà không cần 
sự trợ giúp từ người lớn, thúc đẩy tính độc lập và khả năng tự quyết.
- Nâng cao khả năng tư duy và giải quyết vấn đề
- Giúp trẻ học cách tương tác với bạn bè và người lớn, xây dựng các kỹ năng giao 
tiếp và hợp tác.
- Trẻ biết cách tự phục vụ sẽ giảm bớt sự phụ thuộc vào cha mẹ hoặc giáo viên
- Các hoạt động tự phục vụ, như tự ăn uống, rửa tay, và thay quần áo, giúp trẻ cải 
thiện kỹ năng vận động tinh và thô
- Giúp trẻ hình thành thói quen tốt trong việc chăm sóc bản thân và giữ gìn vệ 
sinh cá nhân.
2.2. Các biện pháp Biện pháp 1: Tạo lập môi trường, khuyến khích trẻ tự phục vụ qua các hoạt 
động hàng ngày
Sắp xếp không gian và đồ dùng hợp lý
Chiều cao phù hợp: Tôi đặt các vật dụng thường dùng như bàn chải đánh răng, 
khăn lau tay, và tủ đựng đồ cá nhân ở độ cao vừa tầm với của trẻ, giúp trẻ dễ dàng 
lấy và sử dụng.
Hinhf ảnh minh hoạ sắp xếp không gian và chiều cao hợp lý
Góc tự phục vụ: Trong lớp tôi thiết kế một góc nhỏ trong lớp với những vật dụng 
cần thiết để trẻ có thể tự phục vụ, như hộp đựng khăn giấy, giá đựng cốc, giá đựng 
khăn tay và giá móc treo khẩu trang, mũ.
Hình ảnh minh họạ góc tự phục vụ
Biển báo bằng màu sắc: Tôi sử dụng các màu sắc khác nhau để phân biệt các khu 
vực và đồ dùng, giúp trẻ dễ nhận diện và làm theo.
Biển nhắc nhở với từ đơn giản: Ngoài hình ảnh, tôi sử dụng các từ khóa đơn giản 
như “Rửa tay,” “Sắp xếp,” “Dọn dẹp” kèm theo hình ảnh, giúp trẻ nhớ nhanh và dễ 
hiểu.
Thiết lập môi trường như trên tôi sẽ tạo điều kiện cho trẻ dần hình thành thói quen 
tự lập và yêu thích việc tự phục vụ trong cuộc sống hàng ngày.
Khuyến khích và tạo thói quen:
Khen ngợi khi trẻ tự thực hiện: Khi trẻ hoàn thành một việc tự phục vụ, tôi khen 
ngợi nhẹ nhàng hoặc thưởng sitker để khích lệ trẻ.
Tạo giờ tự phục vụ hàng ngày: Tôi sắp xếp thời gian cụ thể mỗi ngày để trẻ luyện 
tập các kỹ năng như dọn dẹp sau khi ăn, cất đồ dùng cá nhân hoặc rửa tay trước 
bữa ăn. Tự rửa tay: Ở bồn rửa tay tôi treo gương, hình ảnh minh họa từng bước rửa tay và 
bảng nhắc nhở. Đảm bảo trẻ có thể với tới vòi nước và xà phòng.
Tự lau mặt: Tôi đặt khăn lau mặt ở khu vực riêng, dễ thấy và hướng dẫn trẻ cách 
sử dụng. Ngoài ra tôi còn thiết kế trò chơi nhỏ để việc lau mặt trở nên thú vị hơn.
Đánh răng sau khi ăn: Với trẻ lớn hơn, tôi khuyến khích trẻ tự đánh răng sau khi 
ăn. Trẻ tự thực hiện các công việc lấy cốc, bàn chải và kem đánh răng cá nhân, 
đồng thời tôi hướng dẫn các bước đơn giản để trẻ dần hình thành thói quen chăm 
sóc răng miệng.
Ảnh minh họạ khuyến khích và tạo thói quen cho trẻ
Các hoạt động này không chỉ giúp trẻ làm quen với việc tự phục vụ, mà còn là nền 
tảng phát triển kỹ năng tự lập khi trẻ lớn hơn.
Biện pháp 2: Sử dụng trò chơi, hoạt động nhóm, lồng ghép qua các bài học 
câu chuyện
Sử dụng trò chơi và hoạt động nhóm là một phương pháp rất hiệu quả để phát triển 
kỹ năng tự phục vụ cho trẻ. Những trò chơi này giúp các kỹ năng tự phục vụ trở nên hấp dẫn và dễ nhớ hơn, đồng thời xây dựng thói quen tích cực trong các hoạt 
động hàng ngày.
Ví dụ Trò chơi "Đội trưởng giúp đỡ": Tôi tạo ra các tình huống mô phỏng, trong 
đó một trẻ được chọn làm “đội trưởng” với nhiệm vụ hướng dẫn và giúp đỡ các 
bạn thực hiện các công việc tự phục vụ, như sắp xếp đồ dùng cá nhân, tự rửa tay, 
và thu dọn đồ chơi sau khi chơi xong. Trò chơi này không chỉ phát triển kỹ năng tự 
phục vụ mà còn khuyến khích trẻ hỗ trợ và quan tâm đến bạn bè, đồng thời rèn 
luyện kỹ năng lãnh đạo và làm việc nhóm.
Ảnh minh hoạ trong trò chơi Đội trưởng
Ví dụ Trò chơi "Nhà bếp của bé": Tôi thiết lập một khu vực giả làm nhà bếp, nơi 
trẻ có thể đóng vai làm đầu bếp, người phục vụ. Trong quá trình chơi, trẻ sẽ thực 
hiện các thao tác tự phục vụ như sắp xếp bàn ăn, rửa tay trước và sau khi chuẩn bị 
thức ăn, tự lấy các dụng cụ nấu ăn hoặc dọn dẹp sau khi chơi. Đây là cơ hội để trẻ 
học hỏi và thực hành các bước chuẩn bị, phục vụ và vệ sinh cá nhân trong môi 
trường vui vẻ và sáng tạo. Hình ảnh trải nghiệm khu nhà bếp của trẻ
Hoạt động nhóm với vai trò cụ thể
Ý tưởng:Tôi chia trẻ thành các nhóm nhỏ, giao cho mỗi trẻ một vai trò cụ thể như 
dọn bàn ăn, lấy nước uống, hoặc dọn đồ chơi sau giờ chơi.
Lợi ích: Trẻ sẽ cảm thấy có trách nhiệm với công việc của mình, đồng thời phát 
triển khả năng tự lập và ý thức cộng đồng.
Cách thực hiện:
Xác định nhiệm vụ phù hợp với độ tuổi, chẳng hạn như "lấy cốc nhựa và xếp lên 
bàn ăn" hoặc "xếp gọn đồ chơi vào hộp".
Tôi luân phiên thay đổi nhiệm vụ giữa các trẻ, đảm bảo trẻ nào cũng có cơ hội trải 
nghiệm.
Và khi nhiệm vụ hoàn thành, tôi khen ngợi sự cố gắng của từng trẻ, giúp chúng 
nhận ra giá trị của việc tự phục vụ và giúp đỡ cho tập thể hoàn thành tốt nhiệm vụ 
được giao. Hoạt động này không chỉ giúp trẻ phát triển kỹ năng tự phục vụ mà còn nâng cao 
tính tự giác và sự tự tin trong các hoạt động hàng ngày của mình.
*Ngoài ra tôi còn lồng ghép qua các bài học và câu chuyện để giúp trẻ phát 
triển kỹ năng tự phục vụ. 
Kể chuyện và thảo luận:
Tôi chọn các câu chuyện có nhân vật thể hiện tinh thần tự lập, tự phục vụ, như tự 
rửa tay, tự dọn dẹp đồ chơi, hay tự mặc quần áo. 
Ví dụ, các câu chuyện như "Bé tự gấp chăn" hay "Cô bé tự buộc dây giày".
Sau khi kể chuyện, tổ chức thảo luận với trẻ về nhân vật, khuyến khích trẻ chia sẻ 
cảm nghĩ. Tôi thường hỏi các câu như: "Con nghĩ nhân vật đã cảm thấy như thế 
nào khi tự làm được?" hoặc "Con có muốn tự làm những việc này không?"
Hoặc tôi cho trẻ xem và phân tích video:
Ngoài ta tôi chọn các video ngắn, vui nhộn về các bạn nhỏ thực hiện các công việc 
tự phục vụ hàng ngày.
Ví dụ: video về việc tự rửa tay, tự dọn dẹp bàn ăn, tự mặc quần áo, tự đánh răng.
Sau khi xem, tôi tổ chức thảo luận và khuyến khích trẻ trả lời các câu hỏi như: 
"Con thấy bạn trong video làm gì?" hay "Tự phục vụ giúp ích cho bạn ấy như thế nào?". Điều này giúp trẻ hiểu rõ ý nghĩa và lợi ích của việc tự phục vụ, và khơi gợi 
mong muốn tự phục của trẻ.
Biện Pháp 3: Đánh giá và khen thưởng
Để khuyến khích trẻ phát triển kỹ năng tự phục vụ. Việc đánh giá và khen thưởng 
giúp trẻ cảm thấy hào hứng và tự tin hơn. Tôi đã sử dụng các hình thức như sau: 
Đánh giá qua biểu đồ tiến bộ:
-Thiết kế biểu đồ: Tôi tạo một biểu đồ dễ nhìn và thú vị với các cột hoặc hàng 
tương ứng với từng kỹ năng như: tự rửa tay, tự mặc quần áo, tự lấy đồ ăn, tự xếp 
gọn đồ chơi.
- Ghi nhận thành tích: Mỗi khi trẻ hoàn thành, thành công một kỹ năng nào đó, tôi 
dán sticker vào ô tương ứng trên biểu đồ của trẻ. Biểu đồ này sẽ là minh chứng 
giúp trẻ thấy được quá trình tiến bộ của mình.
- Hiển thị biểu đồ:Tôi treo biểu đồ ở nơi dễ thấy trong lớp học, để trẻ và phụ huynh 
cùng theo dõi. Điều này giúp phụ huynh cũng có thể tham gia khuyến khích trẻ tại 
nhà. Khen ngợi và khích lệ:
-Khen ngợi ngay tại chỗ: Khi trẻ hoàn thành tốt một công việc, tôi thường khen 
ngợi ngay để trẻ cảm thấy mình được công nhận. Ví dụ: "Cô thấy con xếp gọn đồ 
chơi rất ngăn nắp, con giỏi quá!"
-Sticker và huy hiệu: Tôi chuẩn bị các sticker, huy hiệu với hình ảnh dễ thương mà 
trẻ thích
Ví dụ như hình ngôi sao, mặt cười, con vật đáng yêu. Mỗi lần trẻ hoàn thành kỹ 
năng, tôi tặng một sticker để dán vào biểu đồ hoặc huy hiệu nhỏ để cài trên áo.
-Góc thành tích: Tôi tạo một khu vực trong lớp gọi là "Góc thành tích" để trưng 
bày các biểu đồ và huy hiệu của các bé, giúp trẻ cảm thấy tự hào và khích lệ các trẻ 
khác cố gắng.
Phương pháp này không chỉ giúp trẻ tiến bộ mà còn xây dựng thói quen tích cực và 
tinh thần tự lập ngay từ nhỏ.
Biện pháp 4: Phối kết hợp với phụ huynh 
Để hỗ trợ phụ huynh hợp tác tại nhà nhằm cải thiện kỹ năng tự phục vụ cho trẻ tôi 
thực hiện như sau:
Tổ chức buổi họp phụ huynh
Tôi lên kế hoạch và truyền đạt mục tiêu về tầm quan trọng của kỹ năng tự phục vụ 
và lợi ích của việc trẻ biết tự làm những công việc đơn giản.
Mời phụ huynh chia sẻ những phương pháp họ mà đã áp dụng hiệu quả tại nhà
Gợi ý hoạt động cụ thể: Tôi đưa ra một số ví dụ về những hoạt động hàng ngày mà 
trẻ có thể tự làm, Ví dụ : như dọn bàn ăn, tự thay quần áo, hoặc cất đồ chơi sau khi 
chơi xong.
Gửi phản hồi và cập nhật thường xuyên
Theo dõi tiến độ: Tôi Khuyến khích phụ huynh chia sẻ, trao đổi về kết quả và 
những khó khăn gặp phải để giáo viên có thể hỗ trợ kịp thời.
Gửi bảng theo dõi hoặc nhật ký: Tôi cung cấp bảng theo dõi kỹ năng tự phục vụ để 
phụ huynh có thể ghi lại những nhiệm vụ trẻ hoàn thành mỗi ngày. 
Khuyến khích sự tham gia của cả gia đình
Động viên các thành viên trong gia đình tham gia, như anh chị em lớn hơn hướng 
dẫn em nhỏ, giúp tạo không khí vui vẻ và tăng cường tình cảm gia đình.
Tạo kênh liên lạc hiệu quả
Tôi tạo một nhóm trao đổi thông tin với phụ huynh qua các nền tảng như Zalo để 
dễ dàng chia sẻ tiến trình, hình ảnh và hỗ trợ nhau khi cần thiết.
( hình ảnh minh chứng)