Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao chất lượng phát triển ngôn ngữ cho trẻ 24 – 36 tháng thông qua các hoạt động trong trường mầm non
Bác Hồ đã dạy “Tiếng nói là thứ của cải vô cùng lâu đời và vô cùng quý quý báu của dân tộc, chúng ta phải giữ gìn nó, quý trọng nó”
Ngôn ngữ có vai trò to lớn trong sự hình thành và phát triển nhân cách của trẻ em. Ngôn ngữ là phương tiện giữ gìn, bảo tồn, truyền đạt những kinh nghiệm lịch sử và phát triển xã hội của loài người. Trẻ em sỉnh ra đầu tiên lầ những cơ thể sinh học, nhờ có ngôn ngữ là phương tiện giao lưu bằng hoạt động tích cực của mình dưới sự giáo dục và dạy học của người lớn trẻ em dần chiếm lĩnh được những kinh nghiệm lịch sử - xã hội của loài người và biến nó thành cái riêng của mình. Trẻ em lĩnh hội ngôn ngữ sẽ trở thành những chủ thể có ý thức, lĩnh hội kinh nghiệm của loài người xây dựng xã hội ngày càng phát triển hơn.
Ngôn ngữ là phương tiện để phát triển tư duy, là công cụ hoạt động trí tuệ vầ là phương tiện để giáo dục tình cảm, thẩm mỹ cho trẻ. Như vậy ngôn ngữ có vai trò to lớn đối với xã hội và đối với con người. Vấn đề phát triển ngôn ngữ một cách có hệ thống ngay từ nhỏ cho trẻ là nhiệm vụ vô cùng quan trọng.
Là một giáo viên mầm non trực tiếp dạy trẻ 24 – 36 tháng tuổi, tôi luôn có những suy nghĩ trăn trở làm sao để dạy các con phát âm chuẩn, chính xác đúng Tiếng Việt. Vì thế, tôi đã dạy các con thông qua hoạt động làm quen với văn học và dạy các con ở mọi lúc mọi nơi qua các hoạt động hàng ngày, từ đó trẻ khám phá hiểu biết mọi sự vật, hiện tượng về thế giới xung quang trẻ, phát triển tư duy. Tôi thấy mình cần phảI đi sâu, tìm hiểu kỹ vấn đề này để từ đó rút ra nhiệm vụ giáo dục phù hợp với yêu cầu phát triển của lứa tuổi. Chính vì vậy, tôi đã lựa chọn đề tài: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng phát triển ngôn ngữ cho trẻ 24 – 36 tháng thông qua các hoạt động trong trường mầm non” nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ đối với chương trình giáo dục mầm non mới hiện nay.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ Bác Hồ đã dạy “Tiếng nói là thứ của cải vô cùng lâu đời và vô cùng quý quý báu của dân tộc, chúng ta phải giữ gìn nó, quý trọng nó” Ngôn ngữ có vai trò to lớn trong sự hình thành và phát triển nhân cách của trẻ em. Ngôn ngữ là phương tiện giữ gìn, bảo tồn, truyền đạt những kinh nghiệm lịch sử và phát triển xã hội của loài người. Trẻ em sỉnh ra đầu tiên lầ những cơ thể sinh học, nhờ có ngôn ngữ là phương tiện giao lưu bằng hoạt động tích cực của mình dưới sự giáo dục và dạy học của người lớn trẻ em dần chiếm lĩnh được những kinh nghiệm lịch sử - xã hội của loài người và biến nó thành cái riêng của mình. Trẻ em lĩnh hội ngôn ngữ sẽ trở thành những chủ thể có ý thức, lĩnh hội kinh nghiệm của loài người xây dựng xã hội ngày càng phát triển hơn. Ngôn ngữ là phương tiện để phát triển tư duy, là công cụ hoạt động trí tuệ vầ là phương tiện để giáo dục tình cảm, thẩm mỹ cho trẻ. Như vậy ngôn ngữ có vai trò to lớn đối với xã hội và đối với con người. Vấn đề phát triển ngôn ngữ một cách có hệ thống ngay từ nhỏ cho trẻ là nhiệm vụ vô cùng quan trọng. Là một giáo viên mầm non trực tiếp dạy trẻ 24 – 36 tháng tuổi, tôi luôn có những suy nghĩ trăn trở làm sao để dạy các con phát âm chuẩn, chính xác đúng Tiếng Việt. Vì thế, tôi đã dạy các con thông qua hoạt động làm quen với văn học và dạy các con ở mọi lúc mọi nơi qua các hoạt động hàng ngày, từ đó trẻ khám phá hiểu biết mọi sự vật, hiện tượng về thế giới xung quang trẻ, phát triển tư duy. Tôi thấy mình cần phảI đi sâu, tìm hiểu kỹ vấn đề này để từ đó rút ra nhiệm vụ giáo dục phù hợp với yêu cầu phát triển của lứa tuổi. Chính vì vậy, tôi đã lựa chọn đề tài: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng phát triển ngôn ngữ cho trẻ 24 – 36 tháng thông qua các hoạt động trong trường mầm non” nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ đối với chương trình giáo dục mầm non mới hiện nay. II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Cơ sở lí luận Trong quá trình phát triển toàn diện nhân cách con người nói chung và trẻ mầm non nói riêng thì ngôn ngữ có một vai trò rất quan trọng không thể thiếu được. Ngôn ngữ là phương tiện để giao tiếp quan trọng nhất đặc biệt đối với trẻ nhỏ, đó là phương tiện giúp trẻ giao lưu cảm xúc với những người xung quanh hình thành những cảm xúc tích cực. Ngôn ngữ là công cụ giúp trẻ hòa nhập với cộng đồng và trở thành một thành viên của cộng đồng. Nhờ có những chỉ dẫn của người lớn mà trẻ dần dần hiểu được những quy định chung của xã hội mag mọi người đều phải thực hiện theo quy định chung đó. Ngôn ngữ còn là phương tiện giúp trẻ tìm hiểu khám phá, nhận thức về môi trường xung quanh, thông qua cử chỉ lời nói của người lớn trẻ sẽ được làm quen với các sự vật, hiện tượng có trong môi trường xung quanh. Nhờ có ngôn ngữ mà trẻ sẽ nhận biết ngày càng nhiều màu sắc, hình ảnh của các sự vật, hiện tượng trong cuộc sống hàng ngày. Đặc biệt, đối với trẻ 24 – 36 tháng cần giúp trẻ phát triển mở rộng các loại vốn từ biết sử dụng nhiều loại câu bằng cách thường xuyên nói chuyện với trẻ về những sự vật, hiện tượng, hình ảnhmà trẻ nhìn thấy trong sinh hoạt hàng ngày, nói cho trẻ biết đặc điểm, tính chất, công dụng của chúng. Từ đó hình thành ngôn ngữ cho trẻ. 2. Thực trạng vấn dề Là một giáo viên chủ nhiệm, ngay từ đầu năm học tôi luôn quan tâm đến đặc điểm tâm sinh lí cũng như ngôn ngữ giao tiếp của từng trẻ nhằm nắm rõ khả năng giao tiếp bằng ngôn ngữ để kịp thời có những biện pháp giáo dục và nâng cao dần ngôn ngữ cho trẻ. Qua một thời gian, tôi nhận thấy ngôn ngữ của trẻ còn nhiều hạn chế về câu từ, về cách phát âm. Khi trẻ nói hầu hết toàn bớt âm trong các từ, giao tiếp không đủ câu cho nên nhiều khi giáo viên không hiểu trẻ đang nói về cái gì. Cũng có một số trẻ còn hạn chế khi nói, trẻ chỉ biết chỉ tay vào những thứ mình cần khi cô hỏi. Đây cũng là một trong những nguyên nhân việc ngôn ngữ cử trẻ còn nghèo nàn. Qua quá trình tiếp xúc với trẻ, bản thân tôi rất lo lắng về vấn dề này và tôi đã suy nghĩ, tìm tòi và nghiên cứu tài liệu để tìm ra biện pháp phát triển ngôn ngữ giao tiếp cho trẻ một cách có hiệu quả nhất để có thể giúp trẻ tự tin hơn khi giao tiếp với mọi người. 2.1. Thuận lợi - Lớp có diện tích rộng rãi thoáng mát - Trẻ được phân chia theo đúng độ tuổi - Đa số trẻ di học rất đều. - Đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ phong phú về màu sắc và hình ảnh, hấp dẫn thu hút trẻ. - Ban giám hiệu nhà trường tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên đi học nâng cao trình độ chuyên môn, được tham gia tập huấn, bồi dưỡng các chuyên đề cấp huyện, cấp trường, để giáo viên được học tập, củng cố kiến thức nghiệp vụ chuyên môn và luôn sát sao đôn đốc giáo viên xây dựng kế hoạch chương trình cả năm ngay từ đầu năm học. - Lớp học được đầu tư cơ sở vật chất, được mua sắm các đồ dùng đồ chơi hiện đại theo đúng thông tư 01 phòng học có diện tích rộng rãi, thoáng mát, có đủ ánh sáng đảm bảo cho trẻ tham gia vào các hoạt động. - Đội ngũ giáo viên trẻ, vững vàng về chuyên môn nghiệp vụ, năng động, sáng tạo, nhiệt tình, luôn đoàn kết, thống nhất cao và có nhiều kinh nghiệm trong việc thực hiện nhiệm vụ chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trẻ . - Phòng học có diện tích rộng rãi, thoáng mát có đầy đủ đồ dùng, dụng cụ phục vụ cho việc vệ sinh, chăm sóc giáo dục trẻ. - Bản thân tôi có nhiều năm kinh nghiệm trong nghề, có tinh thần trách nhiệm, tâm huyết với nghề, có lòng yêu thương trẻ, tận tình với công việc. Luôn có ý thức phấn đấu vươn lên, thường xuyên tìm tòi, nghiên cứu tài liệu, tạp chí, thông tin trên mạng có liên quan đến việc chăm sóc giáo dục trẻ để áp dụng vào việc chăm sóc giáo dục trẻ hằng ngày cho trẻ. - Giáo viên trong lớp đoàn kết biết cùng nhau đưa ra các biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ sao cho phù hợp với khả năng và độ tuổi của trẻ. - Lớp có diện tích rộng rãi thoáng mát - Đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ phong phú về màu sắc và hình ảnh, hấp dẫn thu hút trẻ. - Trẻ được phân chia theo đúng độ tuổi - Đa số trẻ di học rất đều - 100% trẻ ăn bán trú ở trường. 2.2. Khó khăn - Là giáo viên mới dậy lớp nhà trẻ được 1 thời gian ngắn vì vậy khi trở lại với lứa tuổi nhỏ hơn thì kiến thức sẽ có nhiều bỡ ngỡ. - Các cháu mới đi học nên còn khóc nhiều chưa thích nghi với điều kiện sinh hoạt của lớp nên còn bỡ ngỡ. Mỗi cháu lại có những sở thích và cá tính khác nhau. - Một số phụ huynh ở lớp còn nuông chiều con, không để con phải làm bất cứ việc gì từ việc nhỏ nhất. Một số phụ huynh chưa hiểu tầm quan trọng của việc phát triển ngôn ngữ ở lứa tuổi mầm non. - Một số trẻ trong lớp có tính thụ động, không tích cực tham gia vào các hoạt động cùng cô và các bạn trong lớp. - Trí nhớ của trẻ còn nhiều hạn chế, trẻ chưa nhớ hết trật tự của các âm khi sắp xếp thành câu vì thế trẻ thường xuyên bỏ bớt từ, bớt âm khi nói. - 70% trẻ phát âm chưa chính xác hay nói ngọng chữ x – s, dấu sắc – dấu ngã, dấu nặng – dấu hỏi. * Kết quả điều tra đầu năm: Phân loại khả năng Tốt Khá TB Yếu Slg % Slg % Slg % Slg % Khả năng nghe hiểu ngôn ngữ và phát âm 2 8 7 28 11 44 5 20 Vốn từ 3 12 6 24 11 44 5 20 Khả năng nói đúng ngữ pháp 3 12 7 28 8 32 7 28 Khả năng giao tiếp 4 16 7 28 10 40 4 16 Qua việc khảo sát tình hình thực tế của trẻ về mặt phát triển ngôn ngữ và từ những thuận lợi, khó khăn tôi rất trăn trở phải làm cách nào để ngôn ngữ của trẻ được phát triển hoàn thiện? Để trẻ tự tin thoải mái hơn, mạnh dạn hơn khi nói. Tôi đã tìm tòi để có những biện pháp sau để trẻ khắc phục được các nhược điểm về ngôn ngữ cho trẻ 24 – 36 tháng tại lớp mình. Cụ thể như sau: 3. Các biện pháp tiến hành Phát triển ngôn ngữ cho trẻ là giáo dục khả năng nghe, hiểu ngôn ngữ và phát âm chuẩn, phát triển vốn từ, dạy trẻ nói đúng ngữ pháp, phát triển ngôn ngữ mạch lạc, giáo dục văn hóa giao tiếp lời nói. Ngoài ra, ngôn ngữ còn là phương tiện phát triển thẩm mỹ, tình cảm, đạo đức. Đặc biệt, nhờ có ngôn ngữ mà trẻ dễ dàng tiếp nhận những chuẩn mực đạo đức của xã hội và hòa nhập vào xã hội tốt hơn. Chính vì vậy,mà trong quá trình dạy trẻ tôi đã mạnh dạn áp dụng một số biện pháp dạy trẻ phát triển ngôn ngữ thông qua một số biện pháp sau: 3.1. Giáo dục ngôn ngữ cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi: Giờ đón trẻ là lúc cần tạo không khí vui vẻ lôi cuốn trẻ tới trường, tới lớp. vì vậy, cô phải thật gần gũi, tích cực trò chuyện với trẻ, vì trò chuyện với trẻ là hình thức đơn giản nhất để cung cấp vốn từ và phát triển ngôn ngữ cho trẻ, đặc biệt là ngôn ngữ mạch lạc. Bởi qua cách trò chuyện với trẻ cô mới có thể cung cấp, mở rộng vốn từ cho trẻ. *Ví dụ: Cô trò chuyện với trẻ về gia đình trẻ: Gia đình con có những ai? Trong gia đình con yêu ai nhất? Buổi sáng ai đưa con đi học? Như vậy khi trò chuyện cùng cô trẻ sẽ tự tin vào vốn từ của mình, ngôn ngữ của trẻ từ đó được mở rộng và phát triển hơn. Ngoài ra, trong giờ đón, trả trẻ tôi luôn nhắc trẻ biết chào ông bà, bố mẹ và cô giáo Như vậy kích thích trẻ trả lời câu trọn vẹn. Bên cạnh đó trẻ có thói quen lễ phép và biết vâng lời. Hình ảnh: Trẻ chào cô, chào mẹ trong giờ đón trả trẻ 3.2. Giáo dục ngôn ngữ cho trẻ thông qua hoạt động góc: Trong một giờ hoạt động chung, trẻ không thể phát triển ngôn một cách toàn diện được mà phải thông qua các hoạt động khác, trong đó có hoạt động góc. Đây có thể coi là một hình thức quan trọng nhất bởi giờ chơi có tác dụng rất lớn trong việc phát triển vốn từ, đặc biệt là tích cực hóa vốn từ cho trẻ. Thời gian chơi của trẻ là chiếm nhiều nhất trong thời gian trẻ ở nhà trẻ - là thời gian trẻ được chơi thoải mái nhất. Trong quá trình trẻ chơi, sử dụng các loại từ khác nhau, có điều kiện học và sử dụng các từ có nội dung khác nhau. *Ví dụ 1: Trò chơi trong góc bế em: Trẻ được chơi với em búp bê và khi trẻ chơi sẽ giao tiếp với các bạn bằng ngôn ngữ hàng ngày Bác đã cho búp bê ăn chưa? (chưa ạ) Khi ăn bác nhớ đeo yếm để bột không dây ra áo của bupps bê nhé! (vâng ạ) Búp bê ngoan rồi mẹ cho con ăn nhé! Bột vẫn nóng để mẹ thổi cho nguội đã! (giả vờ thổi cho nguội) Qua giờ chơi, cô không những dạy trẻ kỹ năng sống mà còn dạy trẻ nghe, hiểu giao tiếp cùng nhau và trao cho nhau những tình cảm yêu thương, gắn bó của con người. Hình ảnh: Trẻ chơi góc bế em. *Ví dụ 2: Trong góc tạo hình, tôi cho trẻ làm thiệp tặng mẹ nhân ngày 8/3 Con đang làm gì vậy? (con đang dán hoa ạ) Bông hoa của con màu gì đấy? (màu đỏ ạ) Còn con đang làm gì thế? (con đang tô màu ạ) Như vậy, bằng những đồ chơi tự tạo thông qua các hoạt động chơi không những rèn cho trẻ sự khéo léo mà còn góp phần phát triển ngôn ngữ cho trẻ 3.3. Giáo dục ngôn ngữ thông qua hoạt động ngoài trời Hằng ngày đi dạo quanh sân trường, tôi thường xuyên đặt câu hỏi để trẻ được gọi tên các đồ chơi quanh sân trường như: cầu trượt, bập bênh, đu quay Hình ảnh: Cô giới thiệu dồ chơi ngoài trời cho trẻ Ngoài ra, tôi còn giới thiệu cho trẻ biết các loại cây xanh, cây hoa ở trường và hỏi trẻ: - Cây hoa này có màu gì? - Lá cây này màu gì đây các con? - Con gì đang bay đến kia? - Con chim nó kêu như thế nào nhỉ? Giáo dục trẻ bảo vệ môi trường và yêu động vật Qua những câu hỏi cô đặt ra sẽ giúp trẻ tích lũy được những vốn từ mới, ngoài ra còn giúp trẻ phát triển ngôn ngữ chính xác, mạch lạc, rõ ràng hơn. Ở lứa tuổi này, trẻ nhiều khi hay hỏi và trả lời trống không hoặc nói những câu không có nghĩa. Vì thế tôi luôn chú ý lắng nghe và nhắc nhở trẻ, nói mẫu cho trẻ nghe và cho trẻ nhắc lại. 3.4. Giáo dục ngôn ngữ thông qua các giờ học khác. a. Thông qua giờ thơ, truyện: Trên tiết học khi cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là phát triển ngôn ngữ nói cho trẻ và còn hình thành phát triển ở trẻ ngôn ngữ nói mạch lạc mà muốn làm được như vậy trẻ phải có vốn từ phong phú hay nói cách khác là trẻ cũng được học thêm được các từ mới qua giờ học thơ, truyện. Để giờ thơ, truyện đạt kết quả cao cũng như hình thành ngôn ngữ cho trẻ thì đồ dùng phục vụ cho tiết học phải đảm bảo : + Đồ dùng phải đẹp, màu sắc phù hợp đảm bảo tính an toàn và vệ sinh cho trẻ. + Nếu là tranh vẽ phải đẹp, phù hợp với câu truyện, phía dưới phải có chữ to giúp cho việc phát triển vốn từ của trẻ được thuận lợi. + Bản thân giáo viên phải thuộc truyện, ngôn ngữ của cô phải trong sáng, giọng đọc phải diễn cảm, thể hiện đúng ngữ điệu của các nhân vật *Ví dụ 1: Trẻ nghe câu chuyện “ đôi bạn nhỏ”: Tôi cung cấp vón từ cho trẻ là “bới đất”. Cô cho trẻ xem tranh mô hình một chú gà đang lấy chân để bới đất tìm giun và giải thích cho trẻ hiểu từ bới đất. Sau khi giải thích, tôi cũng sữ dụng hệ thống câu hỏi để giúp trẻ nhớ được nội dung câu chuyện và từ vừa học. Hai bạn trong câu chuyện cô kể rủ nhau đi đâu? (đi kiếm ăn ạ) Bạn vịt kiếm ăn ở đâu?( dưới ao ạ) còn bạn gà kiếm ăn ở đâu? (bãi cỏ ạ) Khi hai bạn đang kiếm ăn thì con gì xuát hiện đuổi bắt bạn gà nhỉ? (con cáo ạ) bạn vịt đã làm gì để cứu bạn gà? Qua câu chuyện con thấy tình bạn của gà và vịt như thé nào?(yêu thương nhau) Nếu như bạn gặp khó khăn thì các con phải làm gì? (giúp đỡ bạn ạ) Cô kể 1 – 2 lần cho trẻ nghe giúp trẻ hiểu thêm về tác phẩm và qua đó lấy nhân vật để giáo dục trẻ biết yêu thương và giúp đỡ bạn trong lúc gặp hó khăn. *Ví dụ 2: Qua bài thơ “cây bắp cải” tôi muốn cung cấp cho trẻ từ “sắp vòng quanh” Tôi chuẩn bị 1 chiếc bắp cải thật để cho trẻ quan sát, trẻ được nhìn, sờ, ngửi và qua vật thật tôi sẽ giải thích cho trẻ từ “sắp vòng quanh”. Và tôi còn chuẩn bị hệ thống câu hỏi để giúp trẻ hiểu nội dung bài thơ hơn: Cô vừa đọc cho các con nghe bài thơ gì? Cây bắp cải trong bài thơ được miêu tả như thế nào? Lá bắp cải được nhà thơ miêu tả ra sao? Búp cải non nằm ổ đâu? Qua bài thơ, ngoài những vốn từ mà trẻ đã biết, cô lại cung cấp thêm vốn từ mới cho trẻ để ngon ngữ của trẻ thêm phong phú. Ngoài việc cung cấp vốn từ mới cho trẻ thì việc sửa lỗi nói ngọng, nói lắp cũng vô cùng quan trọng khi trẻ giao tiếp. Khi áp dụng vào bài dạy tôi luôn chú trọng điều này và kịp thờ sửa sai cho trẻ ngay tại chỗ. *Ví dụ 3: Trong câu truyện “Thỏ ngoan” ngoài việc giúp trẻ thể hiện ngữ điệu, sắc thái tình cảm của các nhân vật trong truyện tôi còn sửa sai những từ trẻ hay nói ngọng để giúp trẻ phát âm chuẩn và động viên những trẻ nhút nhát mạnh dạn hơn khi trả lời. Trẻ hay nói ô tô - ô chô. Trẻ nói Thỏ ngoan - Thỏ ngan Bác Gấu _ Bác ấu Con Cáo _ Con áo . .. - Mỗi khi trẻ nói sai tôi dừng lại sửa sai luôn cho trẻ bằng cách: tôi nói mẫu cho trẻ nghe 1-2 lần sau đó yêu cầu trẻ nói theo. - Thể hiện sắc thái, ngữ điệu nhân vật sẽ cuốn hút rất nhiều trẻ tham gia đặc biệt những trẻ nhút nhát qua đó cũng mạnh dạn hơn. Đối với những trẻ đó tôi động viên, khích lệ trẻ kịp thời. - Tôi cho trẻ thể hiện ngữ điệu của các nhân vật trong truyện “Thỏ ngoan” + Giọng Bác Gấu bị mưa rét thì ồm ồm và run, nét mặt buồn. + Giọng con Cáo thì gắt gỏng, nét mặt kênh kiệu. + Giọng Thỏ thì ân cần, niềm nở. - Như vậy thơ truyện không những kích thích nhận thức có hình ảnh của trẻ mà còn phát triển ngôn ngữ cho trẻ một cách toàn diện. Trẻ nhớ nội dung câu truyện và biết sử dụng ngôn ngữ nói là phương tiện để tiếp thu kiến thức . b. Thông qua giờ âm nhạc: - Để thu hút trẻ vào giờ học và giúp trẻ phát triển ngôn ngữ được tốt hơn thôi thúc tôi phải nghiên cứu, sáng tạo những phương pháp dạy học tốt nhất có hiệu quả với trẻ. - Đối với tiết học âm nhạc trẻ được tiếp xúc nhiều đồ vật (Trống, lắc, phách tre, mõ, xắc xôvà nhiều chất liệu khác) trẻ được học những giai điệu vui tươi kết hợp với các loại vận động theo bài hát một cách nhịp nhàng. Để làm được như vậy đó là nhờ sự hiểu biết, nhận thức vốn từ, kỹ năng nhất là sự giao tiếp bằng ngôn ngữ của trẻ được tích luỹ và lĩnh hội, phát triển tính nghệ thuật, giúp trẻ yêu âm nhạc. - Qua những giờ học hát, vận động theo nhạc, trẻ đã biết sử dụng ngôn ngữ có mục đích, biết dùng ngôn ngữ và động tác cơ bản để miêu tả những hình ảnh đẹp của bài hát. *Ví dụ: Hát và vận động bài “Đố bạn” Câu đầu tiên : Trèo cây nhanh thoăn thoắt đố bạn biết con gì. (Trẻ đưa tay ra phía trước giả vờ chèo cây) Câu thứ hai : Đầu đội 2 cái lá đó là chú voi con. (Trẻ đưa 2 tay lên đầu) Câu thứ ba: Hai tai to phành phạch đó là chú voi con (Trẻ giơ 2 tay giả vờ làm tai voi) Câu cuối: Trông xem kìa, trông xem kìa ai đi như thế kia. Phục phịch, phục phịch đó là bác gấu đen ( Trẻ dậm mạnh chân xuống sàn) Hình ảnh: Cô và trẻ vận động bài hát “Đố bạn” c. Thông qua giờ vận động : - Trong góc vận động của lớp tôi đã sử dụng những thùng bìa để làm thành tàu hoả cho trẻ chơi. Mỗi thùng làm thành một toa tàu. Trong khi chơi trẻ có thể vừa chơi vừa kết hợp âm nhạc hát: “Đoàn tàu tí hon”, “Tàu vào ga”vận dụng vào phát triển ngôn ngữ cho trẻ. - Tôi còn phân loại màu xanh, đỏ, vàng của những chiếc vòng để khi trẻ phân biệt màu không bị nhầm lẫn. Khi trẻ chơi với vòng tôi có thể hỏi trẻ giúp ngôn ngữ của trẻ thêm mạch lạc, rõ ràng hơn: + Vòng này có màu gì hả con? (Màu đỏ ạ) + Thế còn vòng này có màu gì đây? (Màu vàng ạ) + Vòng để làm gì con có biết không? (để học, để chơi trò chơi ạ) + Con sẽ chơi gì với vòng ?(Con lái ô tô ạ, bật vòng) d. Thông qua giờ nhận biết, tập nói: Đây là môn học quan trọng nhất đối với sự phát triển ngôn ngữ và cung cấp vốn từ vựng cho trẻ. Trẻ ở lứa tuổi 24 – 36 tháng đang bắt đầu học nói, bộ máy phát âm chưa hoàn chỉnh, vì vậy trẻ thường nói không đủ từ, nói ngọng, nói lắp. Cho nên trong tiết dạy cô phải chuẩn bị đồ dùng trực quan đẹp, hấp dẫn để gây hứng thú cho trẻ. Bên cạnh đó cô phải chuẩn bị một hệ thống câu hỏi rõ ràng ngắn gọn trong khi trẻ trả lời cô hướng dẫn trẻ nói đúng từ, đủ câu không nói cộc lốc. *Ví dụ 1: Trong bài nhận khám phá “Các loại quả” cô muốn cung cấp từ cho trẻ cô phải chuẩn bị các loại quả thật để cho trẻ quan sát. Trẻ sẽ sử dụng các giác quan như: sờ, nhìnnhằm phát huy tính tích cực của tư duy, rèn khả năng ghi nhớ có chủ đích. - Để giúp trẻ hứng thú tập trung vào đối tượng quan sát cô cần đưa ra hệ thống câu hỏi: + Đây là quả gì?9Qủa xoài ạ ) + Các con nhìn xem quả xoài có đặc điểm gì? + Quả xoài có chứa nhiều vitamin gì? - Trong khi trẻ trả lời cô phải chú ý đến câu trả lời của trẻ. Trẻ phải nói được cả câu theo yêu cầu câu hỏi của cô. Nếu trẻ nói cộc lốc, thiếu từ cô phải sửa ngay cho trẻ. *Ví dụ 2: Hoạt động khám phá “Ô tô” Khi vào bài tôi đặt câu đố: “Xe gì bốn bánh Chạy ở trên đường Còi kêu bim bim Chở hàng chở khách” ( Ô tô) - Trẻ trả lời đó là ô tô tôi đưa chiếc ô tô cho trẻ xem và hỏi: Xe gì đây? (Ô tô ạ ) Ô tô có màu gì? (Màu đỏ ạ ) Ô tô đi ở đâu? (Ô tô đi ở trên đường ạ) Ô tô dùng để làm gì? (Dùng để đi ạ) Còi ô tô kêu như thế nào? (bíp bíp..) Đây là cái gì?(Cô hỏi từng bộ phận của ô tô và yêu cầu trẻ trả lời) - Cứ như vậy tôi đặt hệ thống câu hỏi từ tổng thể đến chi tiết để trẻ trả lời nhằm kích thích trẻ phát triển tư duy và ngôn ngữ cho trẻ, qua đó lồng liên hệ thực tế giáo dục trẻ về an toàn giao thông khi đi trên đường. 3.5 Một số trò chơi phát triển ngôn ngữ cho trẻ. - Đối với trẻ nhà trẻ, được phát triển ngôn ngữ thông qua trò chơi là một biện pháp tốt nhất. Trò chơi đã trở thành phương tiện để cung cấp, tích luỹ được nhiều vốn từ và trên cơ sở hiểu biết đầy đủ ý nghĩa của những từ đó trẻ biết sử dụng số vốn từ đó một cách thành thạo. - Qua trò chơi trẻ sẽ được giao tiếp mạnh dạn hơn, ngôn ngữ cũng lưu loát hơn, vốn từ của trẻ cũng được tăng lên. Và tôi nhận thấy rằng khi trẻ chơi trò chơi xong sẽ gây sự hứng thú lôi cuốn trẻ vào bài học. Như vậy trẻ sẽ tiếp thu bài một cách nhẹ nhàng và thoải mái. - Bản thân tôi đã tìm tòi, tham khảo, đọc những tài liệu sách và tôi thấy rằng trò chơi này thực sự có hiệu quả làm tăng thêm vốn từ cho trẻ, từ đó ngôn ngữ của trẻ ngày càng phong phú. *Trò chơi 1: “Cái gì? Dùng để làm gì? - Mục đích của trò chơi này là tôi muốn trẻ nhận biết được một số đồ dùng quen thuộc và biết tác dụng của những đồ chơi từ đó ngôn ngữ của trẻ cũng được phát triển : Chuẩn bị: Đồ dùng để ăn uống ( Bát , thìa, cốc , ca) Đồ dùng để mặc (Quần, áo, khăn, mũ) Mỗi trẻ một tranh lô tô đồ dùng khác nhau. Tiến hành: - Tôi cho trẻ ngồi chiếu xung quanh cô. Cô nhắc tên đồ dùng n
File đính kèm:
- csgdle_hienmnquangtrungdoc_22420209.doc