Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi phát triển ngôn ngữ thông qua hoạt động làm quen với văn học

1 
THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
 Tên sáng kiến kinh nghiệm: “ Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 4-5 
tuổi phát triển ngôn ngữ thông qua hoạt động làm quen với văn học”. 
1. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến kinh nghiệm: Phát triển ngôn ngữ 
2. Thời gian áp dụng sáng kiến kinh nghiệm: Từ ngày 4 tháng 9 năm 2018 đến 
ngày 3 tháng 5 năm 2019. 
3. Tác giả: 
Họ và tên: Nguyễn Thị Hồng Thúy. 
Năm sinh: 1987. 
Nơi thường trú: Xã Hoàng Nam, huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định. 
Trình độ chuyên môn: Đại học. 
Chức vụ công tác: Giáo viên. 
Nơi làm việc: Trường mầm non xã Hoàng Nam. 
Địa chỉ liên hệ: Nguyễn Thị Hồng Thúy - Trường mầm non xã Hoàng Nam, 
huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định. 
4. Đơn vị áp dụng sáng kiến kinh nghiệm: 
Tên đơn vị: Trường mầm non xã Hoàng Nam. 
Địa chỉ: Xã Hoàng Nam, huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định. 
Điện thoại: 03503711461. 
2 
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
“MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP MẪU GIÁO 4-5 TUỔI PHÁT TRIỂN 
NGÔN NGỮ THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG LÀM QUEN VỚI VĂN 
HỌC” 
I. ĐẶT VẤN ĐỀ 
 Phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non là một trong những mắt xích vô cùng quan 
trọng của giáo dục mầm non. Ngôn ngữ là công cụ để giao tiếp, học tập, vui chơi, ngôn 
ngữ giữ vai trò quyết định sự phát triển tâm lý trẻ em. Bên cạnh đó ngôn ngữ còn là một 
công cụ để phát triển tư duy, nhận thức, giáo dục trẻ một cách toàn diện. 
 Phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ là phát triển khả năng nghe, hiểu ngôn ngữ, 
khả năng trình bày có logic, trình tự, chính xác, đúng ngữ pháp và có hình ảnh, nội dung 
nhất định từ đó giúp trẻ dễ dàng tiếp cận với các môn học khác như: môn làm quen với 
môi trường xung quanh, làm quen với toán, âm nhạc, tạo hình,.Mà điều tôi muốn nói 
ở đây đặc biệt là thông qua bộ môn làm quen với văn học như: đọc thơ, kể chuyên, 
đóng kịch có tác dụng to lớn trong việc giáo dục đạo đức, thẩm mỹ và phát triển lời nói, 
đặc biệt là lời nói nghệ thuật cho trẻ. Các tác phẩm thơ và truyện là những phương tiện 
độc đáo có đặc trưng riêng; ngôn ngữ có tính hình tượng, giàu cảm xúc, hình ảnh, nhịp 
điệu. Qua việc làm quen với tác phẩm văn học, vốn từ nghệ thuật của trẻ được mở rộng, 
trẻ làm quen với cách dùng từ, cách đặt câu, cách diễn đạt, lời nói có vần, nhịp, nói có 
ngữ điệu. Khi trẻ đọc thơ, kể chuyện, ngôn ngữ của trẻ phát triển, trẻ phát âm rõ ràng 
mạch lạc, vốn từ được mở rộng và phong phú hơn từ đó phát triển năng lực tư duy, óc 
tưởng tượng sáng tạo, biết yêu quý cái đẹp, hướng tới cái đẹp. Trẻ biết trình bày ý kiến, 
suy nghĩ, kể về một sự vật hay sự kiện nào đó bằng chính ngôn ngữ của trẻ. 
 Vì thế việc phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ 4- 5 tuổi là một việc làm hết sức 
quan trọng, để tạo tiền đề vững chắc cho trẻ. Đồng thời giúp trẻ biết diễn đạt rõ ràng 
những suy nghĩ mong muốn của mình với mọi người và thể hiện cảm xúc với môi 
trường xung quanh. Nhận thức được vấn đề này, tôi đã tích cực tìm tòi, học hỏi, sưu 
3 
tầm sách báo, công nghệ thông tin để tìm ra “ Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 4-5 
tuổi phát triển ngôn ngữ thông qua hoạt động làm quen với văn học”. 
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 
1. Cơ sở lý luận 
1.1.Ý nghĩa và nhiệm vụ của bộ môn làm quen với văn học. 
 Môn học làm quen với văn học có ý nghĩa và nhiệm vụ hết sức quan trọng trong 
việc phát triển toàn diện các mặt cho trẻ góp phần mở rộng nhận thức phát triển trí tuệ, 
giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mĩ, phát triển ngôn ngữ, hứng thú “đọc” sách, kĩ năng 
đọc và kể tác phẩm cho trẻ. 
Thông qua nội dung các tác phẩm giáo dục trẻ bắt đầu nhận ra trong xã hội những 
mối quan hệ, những tình cảm gia đình, tình bạn tình cô cháu,Trẻ cũng dần nhận ra có 
một xã hội ràng buộc con người với nhau trong lịch sử đấu tranh cách mạng, trong tình 
làng nghĩa xóm hay những lực lượng siêu nhiên như thần linh, ông bụt, cô tiên, phù 
thủy và cả những phép màu còn tồn đọng trong tâm thức dân tộc. Đây cũng là đối tượng 
miêu tả của văn học làm nên sự phong phú, hấp dẫn của đời sống tinh thần. Từ đó cung 
cấp cho trẻ những kiến thức, tri thức về thế giới xung quanh trẻ, mở rộng hiểu biết và 
tích luỹ vốn kinh nghiệm cá nhân , làm giàu vốn từ, phát triển ngôn ngữ mạch lạc, giàu 
hình tượng, giàu sức biểu cảm đồng thời rèn luyện khả năng tri giác đối tượng. 
1.2.Đặc điểm tâm lý của trẻ 4- 5tuổi trong việc tiếp cận với tác phẩm văn học và phát 
triển ngôn ngữ: 
 Qua tìm hiểu tôi thấy trẻ 4-5 tuổi có một số đặc điểm tâm lý như sau: 
a, Đặc điểm phát âm: 
 Nói chung trẻ đã phát âm tốt hơn, nhưng vẫn còn phát âm sai những âm thanh khó, 
những từ có 2-3 âm tiết như: kể - kệ, lựu-lịu, hươu - hiu, mướp- mớp, rắn-dắn. 
b, Đặc điểm về vốn từ: 
 Trẻ 4 tuổi có thế nắm được xấp xỉ 700 từ. Ưu thế vẫn thuộc về danh từ và động từ. 
Hầu hết các loại từ đã xuất hiện trong vốn từ của trẻ. 
4 
 Trẻ đã sử dụng chính xác được những từ ngữ về cuộc sống riêng, từ chỉ đồ vật: tủ 
lạnh, ti vi, máy giặt, điện thoại, Từ chỉ hoạt động hàng ngày của trẻ: Ăn, ngủ, đi, đội 
(mũ), quàng (khăn), mặc (áo) Nhận biết và gọi đúng các màu sắc: Xanh, đỏ, đen, 
trắng, tím vàng,.Trẻ có thế nói được những từ về cuộc sống xã hội như: trường học, 
bệnh viện, cơ quan, nhà hát, công viên, bộ đội, công an,Hay những từ ngữ nói về thế 
giới tự nhiên trẻ nhận biết được và gọi tên đúng mùi vị một số loại quả: chuối, hồng, ổi, 
na khi chín thì ngọt, khi xanh thì chát; ớt chín thì cayVề cơ bản trong vốn từ của trẻ 
đã đủ các loại từ. Tuy nhiên, tỷ lệ danh từ và tính từ cao hơn nhiều so với các loại khác: 
danh từ chiếm 38%, động từ 32%; còn lại là tính từ 6,8%, đại từ: 3,1 %, phó từ 7,8%, 
tình thái từ 4,7% ; quan hệ từ và số từ còn ít xuất hiện (số từ : 2,5%, quan hệ từ 1,7%) . 
 Phát triển vốn từ cho trẻ là việc tổ chức có kế hoạch, có khoa học nhằm cung cấp, 
làm giàu vốn từ, nâng cao khả năng hiểu nghĩa của từ, củng cố và tích cực hoá vốn từ 
cho trẻ, giúp trẻ biết vận dụng phù hợp vốn từ đó trong hoạt động giao tiếp 
c, Đặc điểm ngữ pháp: 
 Câu trẻ dùng thường là mẫu câu đơn hạt nhân, một số kiểu câu ghép dễ như ghép 
đẳng lập – liệt kê, lựa chọn; ghép chính phụ - nguyên nhân kết quả là chủ yếu. đã chính 
xác và dài hơn. Ví dụ :Câu ghép đẳng lập- liệt kê: Bố cháu đi làm, mẹ cháu nấu cơm. 
Lúc này lời nói của trẻ đã trở nên được mở rộng hơn, có trật tự hơn , mặc dù cấu trúc 
còn chưa hoàn thiện. 
 Trẻ bắt đầu được học đặt những câu chuyện nhỏ theo tranh, theo đồ chơi, trẻ nắm 
được các loại cơ bản của lời nói độc thoại – kể chuyện và kể lại truyện. Nhưng phần lớn 
câu chuyện của trẻ giờ đây chỉ đơn thuần là mô phỏng lại mẫu câu của người lớn. 
 Trẻ có khả năng kể lại truyện bắt đầu từ việc tái tạo lại một cách đơn giản những 
câu chuyện quen thuộc đối với trẻ và kể lại các câu chuyện nhỏ với cốt truyện đơn giản. 
Chẳng những thế, trẻ còn có thể thuật lại một cách diễn cảm đối thoại giữa các nhân vật, 
nghe và nhận xét lời kể lại của bạn khác. Thế nhưng qua tìm hiểu quá trình phát triển 
ngôn ngữ của trẻ ở các lớp khác, tôi so sánh lớp tôi thì đa phần trẻ vẫn chưa có khả 
năng kể chuyện mạch lạc có trình tự lôgic. 
5 
 Giải quyết được những vấn trên là chúng ta sẽ đạt được mục tiêu chung của 
ngành học đó là lấy trẻ làm trung tâm, trẻ được trực tiếp tham gia vào các hoạt động 
một cách chủ động, tích cực, sáng tạo, trẻ tự học là chính, học qua chơi, qua khám phá, 
qua tìm hiểu, qua trải nghiệm bằng cách sử dụng các giác quan và khám phá, nhờ vậy 
mà trẻ có thêm vốn hiểu biết, ngôn ngữ được mở rộng và vốn từ phong phú hơn. Trẻ 
biết bày tỏ nhu cầu, tình cảm và hiểu biết của bản thân bằng các loại câu khác nhau. 
Chính vì thế là một giáo viên mầm non tôi muốn góp một phần nhỏ bé của mình vào 
việc “Giúp trẻ mẫu giáo4-5 tuổi phát triển ngôn ngữ thông qua hoạt động làm quen với 
văn học”. 
2. Thực trạng vấn đề 
`2.1. Thuận lợi : 
 - Lớp luôn được sự quan tâm giúp đỡ của ban giám hiệu nhà trường. 
 - Luôn nhận được sự giúp đỡ, những kinh nghiệm của đồng nghiệp. 
 - Về cơ sở vật chất tương đối đầy đủ để phục vụ cho việc dạy và học bộ môn phát triển 
ngôn ngữ . 
 - Có không gian hoạt động an toàn cho trẻ, có đủ đồ dùng đồ chơi cần thiết trong các 
hoạt động giáo dục. 
 - Trẻ rất hào hứng, sôi nổi với các hoạt động do cô tổ chức, lĩnh hội nhanh các kiến 
thức cô giáo truyền đạt. 
 - Phụ huynh luôn quan tâm đến trẻ, tích cực tham gia vào các hoạt động của nhà 
trường, của nhóm lớp. 
- Bản thân là một giáo viên yêu nghề mến trẻ, nhiệt tình trong công việc, chịu khó tìm 
tòi học hỏi qua đồng nghiệp, sách báo và công nghệ thông tin. 
2.2. Khó khăn 
- Trang thiết bị đồ dùng dạy học chưa phong phú, chưa hấp dẫn trẻ . 
- Một số trẻ quá nhút nhát nên không tự tin khi tham gia vào trò chuyện, một số trẻ lại 
quá hiếu động nên khi trò chuyện chưa chú ý vào sự hướng dẫn của cô. Kỹ năng giao 
tiếp còn nhiều hạn chế. 
6 
- Khả năng lĩnh hội thông tin của trẻ rất hạn chế nếu cô truyền đạt một câu dài hoặc một 
sự việc có nội dung truyền tải nhiều. 
- Đa số phụ huynh là nông dân chưa chú ý đến việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ. 
 Với những khó khăn như thế tôi phải dần dần khắc phục, sửa đổi và hướng dẫn 
trẻ phát triển ngôn ngữ một cách đúng đắn nhất qua giao tiếp và tập cho trẻ làm quen 
với bộ môn văn học 
2.3. Kết quả khảo sát ban đầu 
 Khi khảo sát số trẻ trên lớp tôi thấy trẻ giao tiếp bằng ngôn ngữ không đồng đều. 
Trẻ mắc phải các lỗi về phát âm, kỹ năng nghe, nói, kỹ năng kể lại truyện, kỹ năng tham 
gia đóng kịch thể hiện vai chơi đạt kết quả thấp. Cụ thể như sau: 
Kết quả khảo sát đầu năm của 28 trẻ tại lớp 4 tuổi A2 
Nội dung khảo sát Số trẻ Tỷ lệ % 
 Kỹ năng nghe 20/28 71,4 
Kỹ năng nói 22/28 78,5 
 Kỹ năng phát âm chính xác, mạch 
lạc. 
15/28 53,5 
 Kỹ năng kể lại truyện theo trí nhớ . 6/28 21,4 
Kỹ năng tham gia đóng kịch thể 
hiện vai chơi của mình . 
5/28 17,8 
3. Các biện pháp thực hiện: 
3.1: Phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua việc cho trẻ kể lại truyện và tập đóng 
kịch 
7 
* Hình thức kể lại truyện theo tranh. 
Ở độ tuổi này, trẻ có khả năng đặt lời kể có liên kết không lớn bởi lời nói của trẻ 
đang được hoàn thiện, tính tích cực và hoạt động nói năng tăng dần lên. Trước khi cho 
trẻ kể lại truyện theo tranh tôi cho trẻ làm quen với câu truyện qua chơi hoạt động ở các 
góc và chơi hoạt động theo ý thích. Tôi kể cho trẻ nghe truyện bằng những quyển 
truyện tranh to với những hình ảnh của các nhân vật rõ ràng, sống động, đẹp mắt, nội 
dung câu truyện rõ ràng, ngắn gọn. Thời gian đầu tiên cho trẻ nhắc lại những mẫu câu 
cô kể, dần dần lời kể của trẻ thường xuyên hơn bắt đầu có những yếu tố sáng tạo và sau 
đó trẻ có thể tự kể chuyện bằng ngôn ngữ của mình. Ngoài ra, tôi còn cho trẻ xem băng 
truyện trước giờ trả trẻ với mục đích giúp trẻ ghi nhớ nội dung truyện, nhớ nhân vật 
truyện và lời thoại của các nhân vật trong truyện. 
VD: Câu truyện “Cáo thỏ và Gà trống” 
- Hình thức tổ chức hoạt động góc 
- Chuẩn bị: Bàn nhỏ, truyện tranh 
 - Tiến hành: Tôi cho trẻ ngồi ở góc văn học, trước khi tổ chức cho trẻ kể lại câu 
truyện “CáoThỏ và Gà trống” tôi kể cho trẻ nghe và cho trẻ xem băng truyện ở buổi 
chiều ngày hôm trước trước giờ trả trẻ. Mục đích để trẻ nhớ nội dung và các nhân vật 
trong truyện. trước khi tiến hành cho trẻ kể lại truyện, tôi đàm thoại với trẻ về nội dung 
truyện. Ví dụ: 
+ Trong câu chuyện có những nhân vật nào? 
+ Điều gì đã xảy ra khi Thỏ cho Cáo sang ở nhờ? 
+ Ai đã đến an ủi Thỏ? 
+ Con có nhận xét gì về những nhân vật này? 
+ Vì sao con biết? 
 Sau khi đàm thoại xong, trẻ đã nhớ lại nội dung truyện, tôi tổ chức cho trẻ lên kể 
lại theo các hình ảnh có trong truyện tranh, dạy trẻ khi kể đến nhân vật nào thì dùng que 
chỉ vào từng hình ảnh trong truyện sao cho phù hợp với nội dung truyện. Khi trẻ kể 
xong truyện, tôi cho các bạn trong nhóm nhận xét bạn kể. Kể chuyện theo tranh tổ chức 
8 
ở hoạt động góc thì trẻ được thay nhau kể, trẻ được thoải mái thể hiện giọng kể của 
mình, sử dụng ngôn ngữ sáng tạo trong khi kể không bị gò bó như ở trong tiết học. Qua 
hoạt động ở góc văn học, trẻ được đàm thoại, tranh luận trực tiếp với nhau để từ đó 
ngôn ngữ của trẻ được sử dụng linh hoạt hơn trong cuộc sống. 
* Hình thức kể lại truyện theo rối tay 
 Việc sử dụng rối trong tiết học gây được sự chú ý, tò mò của trẻ, tạo điều kiện 
cho trẻ tiếp cận với nghệ thuật múa rối. Ngoài ra, việc sử dụng rối tay khi cho trẻ kể lại 
truyện không chỉ phát triển ngôn ngữ cho trẻ qua việc kể chuyện mà còn giúp trẻ biết 
thể hiện các cử chỉ, điệu bộ trong giao tiếp để tăng tính linh hoạt, sáng tạo, hiệu quả 
trong giao tiếp. Khi dạy trẻ kể chuyện bằng rối, trước tiên tôi cũng cung cấp nội dung 
câu chuyện cho trẻ nghe. Bên cạnh việc cung cấp nội dung truyện cho trẻ, tôi còn 
hướng dẫn trẻ cách sử dung rối tay, tôi dạy trẻ dùng cánh tay lồng vào con rối, điều 
khiển con rối bằng 3 ngón tay (ngón cái, ngón trỏ, ngón giữa) sao cho những cử chỉ 
phù hợp với lời thoại trong truyện. 
 Nhờ việc sử dụng rối tay trong tiết học mà số trẻ có khả năng cảm thụ văn học đạt 
cao, đa số trẻ nhớ nội dung truyện, lời thoại của các nhân vật và qua đó, trẻ biết dùng 
ngôn ngữ của mình để nhận xét đánh giá tính cách của nhân vật trong truyện như: Ai là 
người xấu, ai là người tốt. 
* Trò chơi đóng kịch. 
 Tổ chức cho trẻ chơi đóng kịch là một phương pháp tốt để phát triển ngôn ngữ đối 
thoại cho trẻ. Nội dung kịch được chuyển thể từ tác phẩm văn học mà trẻ đã được làm 
quen.Trẻ làm quen với các mẫu câu văn học đã được gọt giũa chọn lọc. Khi đóng trẻ cố 
gắng thể hiện đúng ngữ điệu, tính cách nhân vật mà trẻ đóng, giúp cho ngôn ngữ của trẻ 
mang sắc thái biểu cảm rõ rệt . Để đạt được điều đó thì trước khi cho trẻ đóng kịch, tôi 
cho trẻ ôn luyện lại nội dung câu chuyện, đàm thoại về các nhân vật trong truyện để từ 
đó trẻ biết thể hiện những sắc thái khác nhau về ngữ điệu, tính cách, tâm trạng của các 
nhân vật trong truyện. Muốn trẻ nhớ được ngôn ngữ, lời thoại của các nhân vật trong 
9 
truyện để đóng kịch thì trước hết cho trẻ nhớ lời thoại của nhân vật sau đó cho trẻ đóng 
vai theo tổ hoặc nhóm. 
Ví dụ: Trong truyện “bác gấu đen và hai chú thỏ”, tôi chia 1 tổ làm bác gấu, 1 tổ làm 
thỏ nâu, 1 tổ làm thỏ trắng để trẻ tự thể hiện hành động điệu bộ của nhân vật cho quen, 
thành thạo. Sau đó cho trẻ nhắc lại lời thoại của các nhân vật trong truyện mà trẻ sẽ 
đóng. Nhiệm vụ của cô giáo lúc này là người dẫn chuyện và trẻ diễn theo nội dung câu 
truyện. Khi diễn xong tôi cho trẻ tự nhận xét vai chơi của mình, từ đó trẻ xác định được 
thái độ của nhân vật trong truyện là yêu hay ghét. 
 Trò chơi đóng kịch thực sự giúp trẻ cảm nhận tác phẩm văn học và phát triển 
ngôn ngữ một cách sâu sắc và để đạt được điều đó thì việc trang trí sân khấu và hóa 
trang cho trẻ rất quan trọng. 
 Việc xác định giọng nói của các nhân vật trong truyện cũng có vai trò quan trọng 
trong việc dạy trẻ tập đóng kịch, trẻ xác định được giọng của nhân vật thì trẻ sẽ nhập 
được vào vai chơi một cách tốt nhất. 
Ví dụ : Trong truyện “ bác Gấu đen và hai chú thỏ”. 
 + Giọng của bác gấu thì trầm thái độ cầu khiến khi xin vào chú nhờ mưa. 
 + Giọng của thỏ nâu thì gắt gỏng khi không cho bác gấu vào chú mưa, hoảng hốt 
khi bị đổ nhà, hối hận khi bác gấu an ủi. 
 + Giọng thỏ trắng thì nhẹ nhàng tình cảm. 
 Tôi cho trẻ đọc lời thoại trích dẫn của các nhân vật trong truyện 
 Thông qua việc tổ chức cho trẻ tập đóng kịch tôi thấy khả năng thể hiện ngôn ngữ 
của trẻ trong giao tiếp tiến bộ rất nhiều trẻ tự nhiên, thoải mái hơn trong giao tiếp bởi 
trong quá trình trẻ đóng kịch trẻ được trực tiếp giao lưu , đối thoại trực tiếp với bạn 
diễn từ đó ngôn ngữ của trẻ phát triển một cách linh hoạt và khéo léo. 
3.2 Phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua việc dạy trẻ đọc thơ diễn cảm. 
Trẻ và thơ là hai ý niệm thường gắn liền với nhau. Đã nói đến trẻ là nói đến thơ, 
nói đến sức sống trẻ, trí tưởng tượng trẻ, vần điệu trẻ, với tâm hồn luôn luôn trẻ. 
10 
 Khi trẻ được học và đọc những bài thơ, trẻ nhận thức thế giới phong phú với mối quan 
hệ. Thơ gợi ra những liên tưởng độc đáo, những xúc cảm lành mạnh, những điều tốt 
lành, những tình cảm cao đẹp. Từ đó, tạo nên ở trẻ sự nhạy cảm thẩm mĩ, thị hiếu nghệ 
thuật, phong cách sống. Thơ góp phần giáo dục thẩm mĩ và bồi dưỡng vốn ngôn từ nghệ 
thuật cho trẻ với việc đọc thuộc lòng những câu thơ đó, các em sẽ làm ngôn ngữ của 
mình thêm sinh động, uyển chuyển, biểu cảm, giúp các em thể hiện tình cảm, suy nghĩ 
của tác giả. Kĩ năng đọc thơ diễn cảm trước tập thể, tính tích cực cá nhân, tính độc lập 
sáng tạo, sự tự tin cũng sẽ được rèn luyện. Muốn đạt được điều đó trước tiên tôi tìm 
những bài thơ hay được trẻ yêu thích, phù hợp với chủ đề, xác định được thê loại, nội 
dung tư tưởng của tác phẩm để định ra được giọng điệu chủ đạo của bài thơ từ đó xác 
định được âm điệu, ngữ điệu, nhịp điệu và có cách trình bày tác phẩm một cách nghệ 
thuật. Khi tiến hành vào tiết dạy tôi gây hứng thú tạo không khí văn chương và khơi gợi 
những xúc cảm thẩm mĩ trong trẻ bằng cách mở cuộc thi đọc thơ có giải thưởng hoặc 
tạo một sân khấu nhỏ để lần lượt các em lên đọc thơ. 
Sau đó tôi đọc bài thơ thật diễn cảm, nghệ thuật để gợi cảm xúc thẩm mĩ, hướng 
trẻ vào ghi nhớ, học thuộc lòng và đọc lại diễn cảm. Vì khả năng bắt chước và khả năng 
ghi nhớ máy móc là năng lực kì diệu của trẻ, nó gắn với tư duy trực quan hành động và 
tư duy trực quan hình tượng nên tôi đã dạy trẻ học thuộc lòng bằng truyền khẩu, cô giáo 
đọc bài thơ, trẻ đọc theo cô đến khi thuộc. Trong khi đọc thuộc tôi đã chú ý và sửa chữa 
cách đọc và khắc phục những khuyết điểm trong khi đọc cho trẻ ( thường thường trẻ 
hay đọc đều đều, còn thở hổn hển khi đọc, chưa biết ngắt nghỉ, lấy hơi đúng chỗ). 
Như vậy qua hoạt động dạy trẻ đọc thuộc thơ tôi đã uốn nắn điều chỉnh được 
cách đọc, ngắt nghỉ, lấy hơi đúng chỗ, sửa sai lỗi phát âm cho trẻ từ đó phát triển vốn 
từ, kĩ năng đọc diễn cảm, lưu loát, sáng tạo trong quá trình đọc thuộc thơ. 
3.3. Phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua các bài đồng dao, ca dao. 
 Đồng dao, ca dao như một bức tranh với nhiều màu sắc thể hiện sự phong phú, đa 
dạng của cuộc sống, từ đời sống sinh hoạt vật chất và tinh thần, tình cảm của con người, 
11 
nó có giá trị về mặt trí tuệ, tình cảm và ngôn ngữ, ảnh hưởng rất lớn đến việc hình 
thành, phát triển nhân cách trẻ. 
 Ngôn ngữ trong đồng dao, ca dao là như ngôn ngữ hát, kể, giàu tính nhạc, giàu 
hình ảnh, có sức tạo hình. Nó rất phù hợp với việc rèn cho trẻ phát âm, tích lũy vốn từ, 
hiểu nghĩa từ, nắm ngữ pháp, lối nói trôi trảy, uyển chuyển. Nhận thức được vấn đề này 
tôi đã lồng ghép hoạt động đọc đồng dao, ca dao cho trẻ vào các hoạt động chơi trò chơi 
dân gian được tổ chức ở hoạt động ngoài trời, hoạt động đón và trả trẻ, hoạt động sau 
khi ngủ dậy.Bên cạnh việc dạy trẻ đọc thuộc những bài đồng dao, ca dao thì tôi luôn tìm 
tòi những bài đồng dao, ca dao có nội dung về chủ điểm mà trẻ đang học . 
Ví dụ: + Chủ đề “gia đình thân yêu của bé” : Dạy trẻ đọc bài ca dao 
 “Công cha như núi Thái Sơn 
 Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra 
 Một lòng thờ mẹ kính cha 
 Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con.” 
 + Chủ đề “những con vật yêu thích” dạy trẻ đọc bài đồng dao “ con vỏi con voi”. 
Con vỏi con voi 
Cái vòi đi trước 
Hai chân trước đi trước 
Hai chân sau đi sau 
Còn cái đuôi đi sau nốt 
Tôi xin kể nốt câu chuyện con voi 
* Tổ chức đọc đồng dao, ca dao cho trẻ ở ngoài trời. 
 Tôi đã tận dụng hoạt động ngoài trời để phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua việc 
cho trẻ đọc đồng dao, ca daovà lồng ghép các bài đồng dao vào các trò chơi dân gian để 
tạo hứng thú cho trẻ khi đọc nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ một cách tốt nhất. 
Ví dụ: bài “Dung dăng dung dẻ” 
 Dung dăng dung dẻ 
 Dắt trẻ đi chơi 
12 
 Đến ngõ nhà trời 
 Lạy cậu lạy mợ 
 Cho cháu về quê 
 Cho dê đi học 
 Cho cóc ở nhà 
 Cho gà bới bếp 
 Xì xà xì xụp 
 Ngồi thụp xuống đây 
- Cách chơi: Trẻ nắm tay nhau, vừa đi vừa đọc và tay vung theo nhịp của của bài 
hát. Đến câu “Ngồi th